Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент автомобиль ва йўллар институти

 
3.3. “Ангрен логистика маркази” ЁАЖ транспорти фаолиятини 
ривожлантириш чора тадбирларини ишлаб чиқиш 
 
Транспорт-логистик хизматлар қўрсатувчи қувватлар транспорти 
хизмати кўрсатиш бозорида моддий оқимларнинг ҳаракатини таъминлови 
инфратузилма таркибига кирувчи восита, қурилма ва иншоатлар назарда 
тутилади. Транспорт-логистик инфратузилманинг таркибий тузилиши ўта 

---

89 
мураккаб бўлиб, ўз ичига ҳаракатдаги воситалар, ортиш-тушуриш 
механизмлари, терминаллар, омборхоналар, техник, ишлаб чиқариш ва 
маъмурий бинолар, иншооатлар ва ҳоказалардан иборат бўлади. 
Транспорт-логистик хизматлар қўрсатувчи қувватларни ривожлантириш 
энг аввало, транспорт хизматлари бозорининг сиғими ва конъюнктурасига 
боғлиқ бўлиб, мамлакат ва ҳудудий иқтисодий муносабатлар кўлами 
доирасида амалга оширилувчи жараѐн саналади.Бунда транспорт-логистик
хизматлар бозорида доимий равишда маркетинг тадқиқотлари олиб бориш 
талаб этилади. Ушбу тадқиқотлар натижасида аниқланган транспорт-
логистик хизматлар бозори сиғими ва унда транспорт турларининг 
эгаллаши мумкин бўлган улушига кўра транспорт-логистик хизматлар 
кўрсатувчи корхоналарнинг қувватларини режалаштириш ва зарурий 
ҳолларда уларни модернизациялаш тўғрисида қарор қабул қилиш мумкин. 
Транспорт-логистик хизматлар қўрсатувчи қувватлартранспорт бозорида 
вужудга келувчи хизматлар ҳажмини қондириш имкониятини яратиши 
нуқтаи-назаридан ривожлантириб борилиши мақсадга мувофиқдир. 
Мутахссислар транспорт-логистик хизмат кўрсатувчиларнинг ишлаб 
чиқариш қуввати, деган иборани ҳам ишлатишади. Транспорт-логистик 
хизмат кўрсатувчиларнинг ишлаб чиқариш қуввати оқилона ишлаб 
чиқариш шароитларида, белгиланган муддатлардан тўлиқ фойдаланган 
ҳолда йил давомида мижозларга кўрсатиш мумкин бўлган хизматлар 
йиғиндиси тушунилади. Ишлаб чиқариш қуввати транспорт-логистик 
хизмат кўрсатувчи корхонанинг моддий техник имкониятлари ва хизмат 
кўрсатишнинг технологик хусусиятлари билан аниқланади. Ишлаб 
чиқариш қуввати даражасига таъсир қилувчи муҳим омиллар қаторига 
корхона ходимларини киритиш мумкин. Айнан ходимлар, корхона ишлаб 
чиқариш қувватлариниҳаракатга келтиради, ўз малакаси, интизоми, ишга 
масъулияти, ресурсларни тежамкорона ишлатиши орқали унинг 
самарадорлигини белгилайди. Одатда, ходимлар ишлаб чиқаришда 
қўлланилувчи техника ва технологияларни ўзлаштириб борган сари, унинг 

---

90 
лойиҳадаги қуввати ошиб боради.Демак, лойиҳадаги ишлаб чиқариш 
қувватининг вақт ўтиши билан ортиб бориши, яъни ривожланишида 
ходимларнинг аҳамияти беқиѐсдир.
Транспорт-логистик хизматлар кўрсатувчи корхонанинг ишлаб 
чиқариш қуввати натурал ва қийматли бирликларда ўлчанади. Масалан, 
натурал кўрсаткичлар: меъѐрий соатларда, киши соатларда ва кунларда 
ўлчанувчи ишчи кучи харажатлари ва ҳ.к., қийматли кўрсаткичлар: асосий 
ишлаб чиқариш фондлари қиймати. 
Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, ҳар қандай ишлаб чиқариш 
корхоналарида бўлгани каби, транспорт-логистик хизматлар кўрсатувчи 
корхоналарнинг 
ҳам 
ишлаб 
чиқариш 
кувватларидан 
тўлиқ 
фойдаланилмаслик ҳолатлари бўлади. Шунинг учун, транспорт-логистик 
хизмат кўрсатувчиларнинг уч турдаги қувватларини фарқлаш мақсадга 
мувофиқ бўлади: 
-тўлиқ (салоҳиятли) ишлаб чиқариш қуввати; 
-фойдаланувчи ишлаб чиқариш қуввати; 
-заҳирадиги ишлаб чиқариш қуввати. 
Ишлаб чиқариш қуввати салоҳияти фойдаланилувчи ва заҳирадаги 
ишлаб чиқариш қувватларининг йиғиндисига тенг бўлади