Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги термиз давлат университети

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ

ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ

ТЕРМИЗ ДАВЛАТ УНИВЕРСИТЕТИ
«Саноат технологиялари»кафедраси
“камёб металлар технологиясида экстракция жараёнларини қўллаш”

фани бўйича

Лаборатория ишларни бажариш учун
ЎҚУВ-УСЛУБИЙ КЎРСАТМА



Термиз – 2019
Ўқув-услубий қурсатма 5320400– “Кимёвий технология(ишлаб чикариш турлари буйича)” бакалавариат йуналиши бўйича ўқийдиган талабаларга мулжалланган

тузувчилар: Мукимов А.С

Laborotoriya ishi № 1

Qiyin eruvchi va yengil kamyob metallar sanoatining tayyor va yarim tayyor mahsulotlari

(2 soat)
Ishdan maqsad:

Talabalarni qiyin eruvchi va yengil kamyob metallar sanoatining tayyor va yarim tayyor mahsulotlari bilan tanishtirish, farqlay olish va mahsulotni baholashni o’rgatish.

Qisqacha nazariy ma’lumotlar:

Odatda rudali xomashyo tarkibida kamyob metallar juda kam miqdorda bo’ladi. bunga misol qiib, volfram-molibdenli, titan-niobiy-tantalli, molibden-reniyli, sirkono-niobiyli, urano-vanadiyli rudalarni shuningdek, tarkibida tarqoq, kamyob metallarni yo’ldosh sifatida saqlovchi rangli metal rudalarini keltirish mumkin.

Kamyob metallarni ajratish texnologiyasining shunday muhimligi hisobga olinib, u rudani boyitish va kamyob metallar birikmalarini ajratib olish, ularni parchalash va tozalash kabi kimyoviy jarayonlardan iborat bo’ladi.

Qiyin eruvchi va yengil kamyob rangli metallar sanoati bir qator ketma-ket operatsiyalar (metallurgik jarayonlar) ni o’z ichiga oladi, bu texnologik sxema deb ataladi. Texnologik sxema butun metallurgik kombinat, bitta seh va hatto bitta kichik bo’linmaning ishini ko’rsatib berishi mumkin. Texnologik sxemaning asosiy sharti – operatsiyalar tartibiga rioya qilish. Natijada davlat talablariga mos keluvchi mahsulotlar va OST va texnik shartga javob beruvchi yarim mahsulotlar olinadi.

Molibden ishlab chiqarish.

Molibden kuyindisi (огарок) – molibden konsentrati oksidlanishi (kuydirilishi) dan keyingi mahsulot.

Molibden uch oksidi – gidrometallurgik qayta ishlashdan so’nggi mahsulot.

Molibden kukuni – uchoksidning qaytarilgandan keyingi mahsuloti.

Qizdirilgan molibden – kompakt metall

Suyuq molibden – ishlab chiqarishning oxirgi mahsuloti

Mis-molibdenli sanoat mahsuloti – tarkibida 30-40% Мо va 1-5% Сu saqlagan mis-molibdenli rudaning boyitishdan olingan mahsulot.

Ammoniy paramolibdat – kuyindining ammiak eritmasi bilan ishqorlab olinadigan mahsulot.