Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Молиявий баҳолаш коэффициентлари 
 
Кўрсаткичлар номи 
Ҳисоблаш формуласи 
Молиявий ҳолатни баҳолаш 
1. Умумий (жорий) ликвидлилик 
коэффициенти 
ЖА/ЖП 
2. Шу муддатдаги ликвидлилик 
коэффициенти 
ЛА/ЖП 
3. Критик баҳолаш 
коэффициенти 
(НП+ДҚ)/ҚММ 
4. Умумий тўлов қобилияти 
коэффициенти 
ҚМ/УА 
Инвестициялардан фойдаланишни баҳолаш 
5. Активларнинг айланувчанлиги 
коэффициенти 
Сотишдан тушум /УА 
6. Доимий капиталнинг 
айланувчанлиги коэффициенти 
Сотишдан тушум/ДК 
7. Акциядорлик капитали 
айланувчанлиги коэффициенти 
Сотишдан тушум/АК 
8. Айланма капиталнинг 
айланувчанлиги коэффициенти 
Сотишдан тушум/Айланма 
капитал 
Рентабеллилик кўрсаткичлари 
9. Умумий активлар 
рентабеллилиги 
(СФ+Ф)/УА 
10. Доимий капиталнинг 
рентабеллилиги 
(СФ+Ф)/ДК 
11. Акциядорлик капитали 
рентабеллилиги 
СФ/АК 
12. Сотиш рентабеллилиги 
СФ/Сотишдан тушум 
13. Ўз капитали рентабеллилиги 
СФ/(АК+ТФ) 
14. Капиталнинг даромадлилиги (СФ+Ф)/Ўз капиталининг узоқ 
муддатли қарзлар 

---

172 
Бу ерда: А-юқори ликвидли активлар; 
ЖП-жорий пассивлар; 
ЖА-жорий активлар; 
ТФ-тақсимланмаган фойда; 
ЛА-ликвидли активлар; 
Ф- кредит(қарз) учун фоиз; 
УА-умумий активлар; 
НП-нақд пуллар; 
ДҚ-дебиторлик қарзлари; 
ҚММ-қисқа муддатли мажбуриятлар; 
ДК-доимий капитал; 
: 
АК -акциядорлик капитали; 
СФ- соф фойда; 
М-қарз мажбуриятлар. 
 
2. Лойиҳаларнинг молиявий таҳлилида 
қўлланиладиган кўрсаткичлар 
 
Корхонанинг фаолиятини, унинг иқтисодий мазмуни бўйича 
тақсимланса, асосан қуйидагиларга бўлинади: 
*
ишлаб чиқариш (иш бажариш, хизмат кўрсатиш) фаолияти; 
*
молиявий фаолияти; 
*
инвестиция фаолияти; 
*
тижорат (маркетинг) фаолияти. 
Ҳар бир соҳанинг ўзига хос хусусиятлари бор. Шу туфайли 
иқтисодий таҳлил соҳаси ҳам турлича номланади. Масалан, 
молиявий фаолият билан шуғулланадиган таҳлил молиявий таҳлил, 
тижорат билан шуғулланадиган таҳлил маркетинг таҳлили, 
инвестиция билан шуғулланадиган таҳлил лойиҳа таҳлили каби 
йўналишларга эга. 
Мазкур порагрифда эса бир фаолиятни иккинчи соҳани 
ўрганадиган таҳлил усуллари билан ўрганиш кўзда тутилмоқда. 
Бунда инвестициянинг ҳолатини молиявий таҳлил кўрсаткичлари 
билан баҳолаш усуллари ҳақида гап боради. 
Таъкидланганидек, инвестиция янгидан ташкил бўладиган 
корхонага ва фаолият кўрсатаётган корхонага қўйилиши мумкин. 
Фаолият кўрсатаётган корхонага инвестиция қўйиш учун 
инвесторлар унинг молиявий - хўжалик фаолиятини ўрганиши, у 

---

173 
ҳақда тегишли тасаввурга эга бўлиши лозим. Бу учун улар 
инвестиция 
қўйиладиган 
корхонанинг 
молиявий 
хўжалик 
фаолиятини, уларни ифодаловчи кўрсаткичлар орқали таҳлил 
қилиб чиқишлари лозим бўлади. 
Бу учун одатдагидек, молиявий таҳлилда қўлланиладиган 
молиявий 
коэффициентлардан 
фойдаланилади. 
Инвестиция 
лойиҳасини таҳлил қилиш учун молиявий таҳлилнинг барча 
коэффицентлари 
эмас, 
балки 
уларнинг 
айрим 
кўрсаткичларидангина фойдаланилади. Бу кўрсаткичлар гуруҳига 
қуйидагиларни киритиш мумкин: 
*
корхонанинг ликвидлигини ифодаловчи кўрсаткичлари; 
*
корхонанинг иш фаоллигини ифодаловчи кўрсаткичлари; 
*
корхонанинг тўлов қобилиятини ифодаловчи кўрсаткичлари; 
*
корхонанинг рентабеллигини ифодаловчи кўрсаткичлари. 
Ушбу кўрсаткичлар гуруҳини алоҳида-алоҳида кўриб чиқиш 
мақсадга мувофиқ.