Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

 
 
Лойиҳа компонентлари, шунингдек, харажатларга кўра ҳам 
ўзаро бир-бирининг ўрнини босадиган, ўрнини тўлдирадиган ва 
мустақил компонентлар бўлиши мумкин. Бир-бирининг ўрнини 
босувчи компонентлар учун умумий харажатлар уларни алоҳида-
алоҳида амалга ошириш харажатлари йиғиндисидан катта бўлади. 
Бир-бирини тўлдирувчи компонентлар учун эса умумий харажатлар 
уларни алоҳида-алоҳида амалга ошириш харажатлари йиғиндисидан 
кичик бўлади. Мустақил компонентлар учун харажатлар миқдори 
бошқа компонентлар бор-йўқлигига боғлиқ бўлмайди. Кўпгана кўп 
мақсадли лойиҳалар харажатларга кўра, бир-бирини тўлдирувчи, 
даромадларга кўра эса, бир-бирининг ўрнини босувчи ҳисобланади. 
Масалан, суғориш ва гидроэлектростанция 
учун 
умумий тўғон қуриш 
алоҳида-алоҳида тўғон қуришга нисбатан кам харажат талаб этади. 
Лекин электр энергияси олиш учун қишда оқизилган сув суғориш 
учун фойдасиз бўлса, ёзда суғориш учун электр энергияси олиш 
эҳтиёжларидан кўпроқ сув оқизилади. Сув оқизиш миқдори ГЭС 
талаблари 
учун 
ҳам, қишлоқ хўжалиги талаби учун ҳам зарур бўлган 
оптимал миқдордан кўп бўлади. Оқибатда алоҳида лойиҳадагига 

---

132 
нисбатан калфоқ қишлоқ хўжалиги маҳсулоти ҳамда электр 
энергияси ишлаб чиқарилиши мумкин. Бундай ҳолатда иқтисодий 
таҳлил чоғида «лойиҳасиз» вазият сифатида тегишли иншоотларни 
алоҳида қуриш варианти кўриб чиқилиши керак. 
Алоҳида лойиҳаларни иқтисодий баҳолаш асоси сифатида 
қўлланилиши лойиҳанинг алоҳида компонентларнинг турли 
комбинациялари учун қуйидаги натижаларга олиб келади. 
 
«Лойиҳаларни техник таҳлил қилишнинг аҳамияти, 
вазифалари ва таркиби» мавзуси бўйича
ТАЯНЧ ИБОРАЛАР 
 

Техник таҳлил 

Самарали технологияни танлаш 

Лойиҳаларнинг муқобил вариантлари 

Техник муаммолар 

Лойиҳа кўлами 

Лойиҳа компонентлари 

---