Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

2.1-rasm. Moliyaviy investitsiyalarni tasnifiy belgilari 
Jalb  etilgan  mablag‘lar  hisobiga  investitsiya  faoliyatini  moliyalashtirish, 
asosan, qimmatli qog‘ozlar, xorijiy investitsiyalar va bank kreditlari hisobiga amalga 
oshiriladi.  Bank  kreditlari  qarz  mablag‘lari  tarkibiga  kiritilsa  ham,  bu  manbani  jalb 
qilingan  mablag‘lar  tarkibiga  kiritish  maqsadga  muvofiqdir,  chunki  bank  krediti 
investitsiya  faoliyatini  moliyalashtirish  uchun  chetdan,  kredit  tashkilotlaridan  jalb 
qilinadi.  Investitsiya  qilishda  turlicha  vositalar  qo‘llanilishi  mumkin:  pul,  valyuta, 
kredit, qimmatli qog‘ozlar, mulk (moddiy va nomoddiy), turli tovar-xom ashyolar va 
h.k.  Bular  ichida  qimmatli  qog‘ozlarga  investitsiya  qilish  investorning  talablarini 
qondirishning eng samarali va keng tarqalgan usullaridan biri hisoblanadi. 
Iqtisodiyotning xo‘jalik sub’ektlari uchun qimmatli qog‘ozlar bozori moliyaviy 
ta’minlanish manbai va aholi va xo‘jalik sub’ektlarining bo‘sh turgan mablag‘larini 
iqtisodiyotga  faol  jalb  etuvchi,  pul  mablag‘larini  qayta  taqsimlovchi  mexanizmdir. 
Iqtisodiyotning  yangidan  vujudga  kelayotgan  va  faoliyat  yuritayotgan  tarmoqlarini 
rivojlantirish  uchun  turli  hajmdagi  investitsiyalar  kerak  bo‘ladi.  Bunday  talabni 
qondirishda  qimmatli  qog‘ozlar  bozori  iqtisodiy  munosabatlar  ishtirokchilari 
o‘rtasida pul vositalarini samarali qayta taqsimlovchi mexanizm vazifasini bajaradi. 
Investitsiya  faoliyatini  moliyalashtirishning  muhim  manbalaridan  biri  bu 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri  xorijiy  investitsiyalarni  jalb  etish  hisoblanadi.  Bo‘sh  turgan 
mablag‘larni aksiyadorlik jamiyatlariga yoki davlat budjetiga yo‘naltirish qo‘shimcha 
mablag‘ga bo‘lgan ehtiyojni qondirishga olib keladi. Mana shunday vaziyatlarda pul 
mablag‘larini  qayta  taqsimlaydigan  samarali  iqtisodiy  mexanizm  kerak  bo‘ladi.  Bu 
mexanizm  moliyaviy  investitsiyalar  harakatini  ta’minlab,  iqtisodiy  o‘sishga  sharoit 
yaratadi. Moliyaviy investitsiya moliya bozorlarida amalga oshiriladi, qaysiki bunga 
qo‘yidagilar kiradi: 
- valyuta bozori(ichki bozorlar va unga o‘xshash halqaro bozorlar);