Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

Тарбиявий ишлар асосида иккита: фаол ва мажмуавий ёндашувлар ётади: 
Ёндашувларнинг биринчиси, фаолиятнинг билиш, меҳнат, ижтимоий, бадиий, спорт ва эркин 
мулоқот каби турли кўринишларини ташкил этишни талаб этади. Иккинчи мажмуавий 
ёндашув эса, фаолиятнинг барча кўринишларининг ягона жараёнга таъсири билан табиий 
«кўшилиб» кетишида намоён бўлади. Тарбиявий ишлар, айни пайтда, ўзига ахлоқий, эстетик, 
сиёсий ва ақлий (интеллектуал) таъсирларни қамраб олади. Фаолиятга оид ёндашув тарбия 
йўналишига ишора килса, мажмуавий ёндашув - унинг мазмун табиатини (педагогик максад 
(вазият, тарбиявий мақсаднинг асосий ва боғлик томонларини шакллаптириш)ни; 
режалаштириш; ташкил этиш ва тайёрлашни; ишни бевосита амалга оширишни; эришилган 
натижалар таҳлилини) белгилайди. 
Б. Тарбиявий ишларнинг макбалари. Тарбиявий ишлар амалга ошрилаётган 
даврнинг ижгимоий вазияти - тарбиявий ишларни мақсадли кўзлашнинг ва лойиҳалашнинг 
муҳим манбаи ҳисобланади. Бу вазият мамлакат ва дунёдаги ижтимоий ҳодисалар, давлат 
байрамлари, юбилей саналари, хукумат қарорлари, жамият аҳамиятига эга бўлган ғоялар 
ҳамда маҳаллий ҳаётга доир ҳодисалар сабабли юзага келади. Тарбиявий ишларни ташкил 
этишнинг ва ўтказишнинг иккинчи манбаи бўлиб, тур сифатида шаклланаётган шахснинг 
зарурий фазилатларини ва ҳислатларини шакллантиришнинг педагогик ташҳиси сифатида 
хизмат қилади. Яна бир манба - ўкув-тарбиявий муассаса маълум муддатга белгилаган 
ишларининг умумий йўналишидир. Мазкур манбаларнинг муштарак ҳолати тарбиявий 
ишларни ҳаётбахш куч билан тўлдиради, уларнинг долзарб эканлигини ва муайян мақсадга 
йўналтирилганлигини аниқ белгилаб беради. 

---

128 
Асосий тарбиявий максад (кўпипча. ахлоқий тарбия максади) аник ишларга оид 
вазифаларни белгилаб беради. Ҳар бир ишда асосий ғоя ажралиб туради ва у тарбия умумий 
йўналишининг (ақлий, жисмоний, меҳнат тарбияси ва б.) бири билан мос келади. 
Мақсадни кўзлаш босқичида тарбиячининг вазифаси - ижтимоий вазиятни бахолаш, 
ўзининг тарбиявий фаолиятини асосий мақсадга бўйсундириш, тарбияланувчиларнинг 
келажакда муайян тарбиявий таъсирларни қабул қилишга тайёрлик даражасига ташхис 
қўйишдан иборатдир.