Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Ёппа идентификациялаш методи – бу махсус сотиб олинган яккахон 
бўлган материал ѐки материалларни баҳолаш методи. Ушбу метод аналоги 
бўлмаган, одатда қиммат турадиган материаллар қийматини таннархга 
киритишда қўлланилади. Ёппа идентификациялаш методи мисол учун 
«Расулов эшиклари», Акфа, Энгелберг русумидаги эшик ва дерезаларни ишлаб 
чиқаришда ишлатилади. Бундай маҳсулотларни ишлаб чиқариш фақат уларга 
хос бўлган материалларни харид қилиш ва сарфлашни тақоза этади.
ФИФО (FIFO) методи – бу материал заҳиралари сарфини улар кирими 
кетма-кетлиги қийматларида ҳисобга олишга асосланган метод. Ушбу методда 
маҳсулот ишлаб чиқаришга сарфланган ва унинг таннархига киритилган 
материаллар қиймати қатъий уларнинг сотиб олинишидаги кетма-кетликда 
вужудга келган қиймат бўйича, давр охирида цехларда ишлатилмай қолинган 
материаллар қиймати эса охирги харид қиймати бўйича баҳоланади. 
ФИФО (FIFO) методи барча тармоқ корхоналари томонидан 
материалларнинг реал физик харакатидан қатъий назар қўлланилиши мумкин, 
чунки ушбу метод бевосита материал харакатини эмас, балки унинг қиймати 
харакатини акс эттиради. Ушбу метод баҳоларни ошиб бориш шароитида, 

---

29 
чунончи инфляция шароитида соф фойдани имкон қадар юқори даражасини 
таъминлайди. 
ФИФО (FIFO) методига мисол: 
Материал кирими санаси 
Сони, дона 
Бир бирлик 
материалнинг харид 
баҳоси, сўм. 
Умумий қиймат, сўм. 
2 март 
2000 
400 
800000 
15 март 
6000 
440 
2640000 
30 март 
2000 
475 
950000 
Жами мавжуд заҳира 
10 000 
4390000 
Давр охирига қолдиқ, донада - 6000 дона, шундан 4000 дона 15 мартдаги хариддан ва 
2000 дона 30 мартдаги хариддан 
Давр охирига қолдиқ, сўмда – (4000*440+2000*475)= (1760000+950000) = 2710000 сум 
Жами мавжуд материаллар таннархи 
4 390 000 
сум. 
минус: Давр охирига заҳира 
2 710 000 
сум. 
=Маҳсулот таннархига киритилган
материаллар таннархи 
1 680 000 
сум
Ёки (2000*400+ 2000*440)
1 680 000 сум