Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

 
 
4-mavzu. Mehnat bozorining shakllanishi va rivojlanishi 
 
«Mehnat bozori» haqida tushuncha. Mehnat bozorining mazmuni va 
tarkibiy qismlari. Mehnat bozorining elementlari. Mehnat bozorining o’ziga xos 
xususiyatlari. Ishchi kuchiga talab va taklif. Ishchi kuchi talabi va taklifi 
o’rtasidagi muvozanat. Mehnat bozorining shakllanishi. Mehnat bozorining 
erkinligi. Talab va taklif o’rtasidagi bozor munosabati. Mehnat bozori 
kon’yukturasi. Mehnat bozorining faoliyat ko’rsatish mexanizmi. Mehnat 
bozorining turlari: ularning segmentlarga bo’linishi va moslashuvchanligi. Ichki 
va tashqi mehnat bozori. Mehnat bozorining modellari. O’zbekistonda 
shakllangan mehnat bozorining o’ziga xos xususiyatlari. Demografik 
tendensiyalar va ularning mehnat bozoriga ta’siri. Bandlikka ko’maklashish 
markazlari faoliyati. “Bandlik dasturlari”. Mehnat bozorini tartibga solish 
yo’llari. 
Mehnat bozorini rivojlantirish konsepsiyasi. Konsepsiyaning strategik 
maqsadlari. Mehnat bozori rivojlanishining asosiy bosqichlari va vazifalari. 
Mehnat bozoridagi faol va passiv siyosat. Mehnat bozorida migrasiya 
jarayonlari. Halqaro Mehnat Tashkiloti va uning Konvensiyalari. Jahon 
moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida mehnat bozori muammolarini hal etish 
yo’llari. 

---

46 
5-mavzu. Aholini ish bilan bandligining shakllanishi va mohiyati 
 
Aholini ish bilan bandligi bo’yicha klassik va neoklassik nazariyalar. Ish 
bilan bandlikning hozirgi zamon nazariyalari. Ish bilan bandlikning ijtimoiy-
iqtisodiy mohiyati. To’liq va samarali ish bilan bandlik. Aholini ish bilan 
ta’minlash mezonlari. Ish bilan bandlik shakllarining tasnifi. Aholining ish bilan 
bandligi, uning asosiy turlari va shakllari. Ish bilan bandlik - ijtimoiy-iqtisodiy 
siyosatning elementi sifatida.Ish bilan bandlik darajasi (koeffisiyenti). Aholi ish 
bilan bandligini tartibga solish. Ish bilan bandlik sohasida ijtimoiy-demografik 
guruhlar. Aholini ish bilan ta’minlashni tartibga solish. O’zbekiston 
Respublikasi “Aholini ish bilan ta’minlash” to’g’risidagi qonuni. Aholini ish 
bilan bandlik siyosati. Aholining ish bilan bandligini ta’minlash borasida davlat 
siyosatining amalga oshirilishi. Aholini ish bilan ta’minlashning noan’anaviy 
usullari. Kasanachilik mehnati va uni rivojlantirishning asosiy yo’nalishlari. 
Aholini ish bilan ta’minlashda davlatning faol siyosati.
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida aholini ish bilan bandligi 
oshirish muammolarini hal etish yo’llari.