Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

  
И – муҳокама иштирокчиси 
Д – даражали баҳо (айни зарур таклифдан – 1-ўриндан, то зарурати кам, иккинчи 
даражали таклифгача – n - гача); 
Б – альтернативлар баҳоси, балларда (1 – юқори балдан то 10 – паст баллгача); 
Х – ҳосил қилиш Д х Б 

---

248 
5-
МАВЗУ 
Aholini ish bilan bandligining shakllanishi va mohiyati (2 soat) 
5.1. Маърузани ўқитиш технологияси 
  
Факультет: 
«Ижтимоий 
иқтисодиёт» 
Кафедра: “Иқтисодиёт ва 
меҳнат социологияси” 
Ўқув предмети: Меҳнат 
иқтисодиёти ва социологияси 
Мавзу 
рақами: 5 
Соатлар 
хажми: 2 соат 
Талабалар сони: 30 тагача 
ЎТ муаллифи: Арабов Н. 
Ўқитувчи: 
Арабов Н. 
Ўқув машғулоти шакли: 
Маъруза -мулоқот 
Маъруза 
машғулоти 
тузилишининг режаси:  
1. Aholini ish bilan ta’minlashning mohiyati va uning 
turlari 
2. Aholini ish bilan ta’minlashni tartibga solish 
3. Ishsizlik tushunchasi va uning sinflashuvi 
4. Davlatning aholini ishsizlikdan muhofaza qilish 
borasidagi tadbirlari  
Ўқитиш воситаси: 
Маъруза матни, слайдларни кўрсатиб тушунтириш 
учун слайдскоплар, кўргазмали қуроллар. 
Ўқитиш 
методи 
ва 
шакли: 

Маъруза, ақлий ҳужум, намойиш этиш, 
зигзаг техникаси; 

Гурухларга бўлинган холда. 
Ўқитиш учун яратилган 
шарт-шароитлари: 
Техник қуроллар билан жиҳозланган аудитория, 
гуруҳларга бўлиниб ишлаш учун махсус ўриндиқлар.
Мониторинг ва бахолаш: 
Оғзаки назорат (Савол-жавоб тарзида), , муаммоли 
саволлар ва рейтинг бали асосида бахолаш. 
“Aholini ish bilan bandligining shakllanishi va mohiyati” мавзуида тайёрланган 
маърузанинг технологик картаси 
Босқич
лар 
Ўқитувчи 
фаолиятининг 
мазмуни 
Талаба 
фаолиятининг 
мазмуни 
1-
босқич
Ўқув 
машғулоти 
муқаддимаси 
(5 
дақиқа) 
1.1.Мавзуни эълон қилади. Ўқиб 
ўрганишдан мақсад нимада эканлиги 
ва орттирилган билимлар орқали 
ҳосил 
бўлиши 
мумкин 
бўлган 
натижалар тўғрисида фикр юритади. 
1.2. Ўқув машғулотининг шакли, 
ўтказилиш тартибини тушунтиради 
ва баҳолаш мезонларини эълон 
қилади (1-илова). 
1.4. 
Бугунги 
ўтилиши 
кутилаётган дарс мулоқот тарзида 
бўлиши таъкидланади. Мулоқотни 
қандай ташкил қилиш тўғрисидаги 
эслатмани экранга чиқаради. 2-Илова. 
Тинглайдилар. 
Эслатмани 
ўрганиб 
чиқадилар. Керакли саволлар 
билан мурожаат қиладилар. 

---

249 
2-
босқич 
Асосий 
босқич 
(70 
минут) 
2.1. Ақлий ҳужум методи орқали 
талабаларни 
фаоллаштиради. 
Берилган 
саволга 
ўйлаб 
жавоб 
беришни таклиф қилади (жавоблар 1-
2 сўздан иборат бўлиши кераклигини 
эслатади): 
Эластиклик деганда нимани 
тушунасиз? 
Бир 
талабага 
жавобларни 
доскада 
ёзиб 
боришни 
таклиф 
қилади. Фикр билдириш тўхтатилади 
ва жавоблар таҳлил қилинади (15 
дақиқа). 
2.3. Талабаларни тўртта кичик 
гуруҳларга бўлади. Машғулотнинг 
ўтказилиш тартибини яна эслатади. 
Ўқув машғулоти «ўзи ўрганиб, ўзгага 
ўргатиш», яъни ҳамкорликда ўрганиш 
принципи асосида ўтказилишини 
айтади (Зигзаг. 3-илова). 
2.4. 
Гуруҳларга 
эксперт 
варақларини, шу билан бирга ҳар бир 
талабага геометрик шакл тарқатади ва 
фаолиятларини 
ташкил 
қилади 
(геометрик шаклларни вақтинча бир 
жойга қўйишларини, вақти келганда 
ундан фойдаланишларини айтади) (4-
илова). 
Гуруҳларда 
ишни 
ташкил 
қилади. (матнни ўрганиб, муҳокама 
қилишга 15 дақиқа беради). 
2.5. Доира олган талабалар 1-
стол, учбурчак шаклини олганлар 2-
стол ва туртбурчак олганлар 3-стол 
атрофига ўтиришларини айтади. Ҳар 
хил гуруҳлардан тўпланган талабалар 
ўз саволларини бошқа талабаларга 
ёритишини 
тушунтиради. 
Ўзаро 
ўргатиш жараёни бошланади (15 
дақиқа). 
Талабалар фаолиятини кузатади, 
уларни йўналтиради, маслаҳатлар 
беради.
2.6. 
Талабаларни 
узларини 
дастлабки жойларига, стол атрофига 
келиб ўтиришларини айтади.
2.7. Тақдимот бошланишини 
эълон қилади. Ҳар бир гуруҳдан 3 
тадан 
талаба 
чиқиб, 
фаолият 
натижаларини тақдим қилишларини 
Саволни муҳокама қилиб, 
уларга жавоб беради. 
Гуруҳлар фаолиятни ташкил 
қиладилар. Матнларини ўқиб, 
саволларга жавоб топадилар. 
Маълумотни муҳокама қилиб, 
фикр 
алмашиб, 
тизималаштирадилар.
Формат 
қоғозига 
схема 
тарзида туширадилар. 
Талабалар 
белгилан-ган 
стол атрофига ўтириб, бир-
бирига 
жавобларни 
тушунтирадилар. 
Дастлабки 
жойлари-га 
келиб ўтирадилар. 
Тайёр маълумотни тақдим 
этиш 
учун 
чизмали 
органайзерлар ишлаб чиқади. 
Гуруҳ сардорлари тайёр 
маълумотлар-ни 
тақдим 
этадилар. 
Бошқа гуруҳ аъзоларининг 
берган 
саволларига 
жавоб 
беради. 

---

250 
айтади. Тақдимот учун ҳар бир 
гуруҳга 8 дақиқадан вақт ажратади. 
Йўналтирувчи, маслаҳатчи сифатида 
иштирок 
этади. 
Жавобларни 
аниқлаштиради, 
тўлдиради, 
изоҳ 
беради ва тузатишлар киритади. 
2.8. Ҳар бир гуруҳ тақдимоти 
охирида эксперт саволлари бўйича 
хулосалар қилади. 
2.9. 
Гуруҳлар 
ўзаро 
бир-
бирларини баҳолашларини эслатади. 
Бир-бирларини 
баҳолайдилар. 
3-
босқич 
Якуний 
босқич 
(5 
дақиқа) 
3.1. 
Талабаларнинг 
берган 
жавоблари 
ва 
қарашларини 
умумлаштириб қисқача хулосалар 
ясайди. Муҳим бўлган йўналишларни 
таъкидлаб ўтади. Мунозара пайтида 
очиқ қолган масалаларга ойдинлик 
киритади.
3.2. 
Мустақил 
ўқиб 
ўрганишлари учун талабаларга уйга 
вазифаларни тарқатади. Қўшимча 
янги адабиётлар рўйхати билан 
талабаларни қуроллантиради. 
3.3. Кейинги дарсда тайёргарлик 
кўриб келишлари учун 6-Мавзуни 
номини айтади ва Инсерт усулини 
қўллаган 
ҳолда 
ўқиб 
ўрганиб 
келишларини таъкидлайди. 
Эшитадилар.
Вазифани ёзиб оладилар.