Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат университети

қисқача хулосалар 
 
Меҳнат бозори – ишчи кучининг меҳнатга бўлган қобилиятини 
сотиш ва сотиб олиш тизимидир. 
Меҳнат бозорининг таркибий қисмлари ишчи кучига талаб, ишчи 
кучининг таклифи, қиймати ва баҳоси ҳамда уни ёллашда рақобат 
ҳисобланади. 
Меҳнат бозори ўзининг асосий вазифалаларини бажариши талаб ва 
таклиф ўртасидаги фарқ камайишига, аҳолининг иш билан бандлиги 
ошишига олиб келади. 
Меҳнат бозори шаклланишига ишчи кучининг меҳнатга бўлган 
қобилияти товарга айланиши, эркин таклифи, иш берувчиларнинг ишчи 
кучига мустақил талаби, иқтисодиётнинг таркибий ўзгариши, кўп 
мулкчиликнинг ривожланиши каби иқтисодий, ижтимоий ва ҳуқуқий 
шарт-шароитлар бевосита таъсир этади. 
Меҳнат бозори шаклланишида асосий муаммо бўлган ишчи кучига
талабнинг ортиши ва таклифнинг камайиши турли омиллар, тамойиллар ва 
чекловлар таъсирида амалга оширилади. 
Меҳнат бозоридаги умумий ижтимий-иқтисодий муносабатлар 
жамоа ва шахсий шартномалар асосида тартибга солинади. 
Меҳнат бозорини яқин келажакда ривожлантиришнинг бош мақсади 
– меҳнат ресурслари билан кўп таъминланган ҳудудларда ишчи кучига 
талабни ошириш ва унинг таклифини камайтириш. 

---

70 
Меҳнат бозорининг ривожланиш босқичларида қайд этилган 
тадбирларнинг амалга оширилиши яқин келажакда ишчи кучига талаб ва 
таклиф ўртасидаги бозор мувозанатига эришиш, пировардида меҳнат 
ресурсларининг оқилона бандлигини таъминлаш ва ишсизликни 
камайтиришга олиб келади. 
Назорат ва муҳокама учун саволлар 
Меҳнат бозори нима? 
Меҳнат бозорининг таркибий қисмлари нималардан иборат? 
Меҳнат бозорининг қандай асосий вазифалари бор? 
Меҳнат бозорининг шаклланишига қандай шарт-шароитлар таъсир 
этади? 
Меҳнат бозори шаклланишининг қандай тамойиллари мавжуд?
Мазкур бозор шаклланишининг қандай омиллари бор? 
Ишчи кучига талаб ва таклиф шакилланишига нималар тўсиқ бўлади? 
Меҳнат бозорини тартибга солишнинг аҳамияти нимада? 
Жамоа ва шахсий меҳнат шартномларининг ўрни қандай? 
Меҳнат ресурслари билан кўп ва кам таъминланган ҳудудларда меҳнат 
бозори қандай усуллар асосида тартибга солинади? 
Меҳнат бозори ривожланишининг бош мақсади нима? 
Меҳнат бозорининг қандай ривожланиш босқичлари мавжуд?