|
17.3.Турагентлар билан ҳамкорлик шартлари ва шакллари.
Ҳамкорликнинг барча шартлари агент билан тузиладиган
услубий шартнома шаклида пкс эттирилиши керак. Агар
турагетларга комиссионлар тўланса, унда бу комиссионлар
миқдори, шунингдек, унинг мумкин бўлган ўсиб бориш
характерига (ёки сотишлар ҳажми учун комиссионлар миқдорига)
далиллар бўлиши лозим.
Каталогларнинг охирги бетларида шартнома ҳужжатлари
умумий комплексининг муҳим элементи ҳисобланган «Туристлар
ва туристик агентларга турларни сотишнинг умумий шартлари»
чоп этилади. Қоидалар аниқ бўлиши ва ушбу туроператор
томонидан туристик бозорга таклиф этиладиган барча турар учун
умумий шартларни ўзида мужассам қилиши, шунингдек, ҳамкор
ижрочилар талабларини ҳам ҳисобга олиши лозим.
Агар умумий қоидалар асосида етарли тиражда нашр
қилинган каталог мазкур туроператор маҳсулотлари сотилаётган
туристик агентликларда бепул тарқатилса, бу қоидаларни бажариш
мумкин деб ҳисобланади. Табиий, турагентлик мижозга ушбу
қоидалар билан танишишни таклиф қилиши шарт.
Тур шартларининг муҳим элементи умумий қоидалар бўлиб,
уларга аҳамият бермаслик мумкин эмас. Халқаро тажрибада
шундай ҳодисалар бўлганки, унда судлар асосий матн шрифтига
нисбатан майда шрифтда ёзилган шартлар ва қоидалараи
аҳамиятсиз санаб, уларни оралиқ шартлари деб баҳолашган.
Қонунда каталогдаги қоида ва шартларнинг асосий матнга
нисбатан кичик шрифтда ёзилиши истеъмолчининг унга
эътиборсизлигига олиб келади, натижада, талаблар моҳияти яхши
англанмайди. Агар шундай ҳолат юз берса, шартларни бузган
истеъмолчи
жавобгарлиги
чоралари
сезиларли
даражада
енгиллаштирилади ёки унинг фойдасига қарор қабул қилинади.
Баъзи нашрларнинг жиддий камчиликларидан бири турни
ташкил этувчи хизматларнинг санаб ўтилмаслиги (масалан,
пансион тури кўрсатилмайди, тур қийматига виза ва суғурта
кириш-кирмаслигининг аниқ эмаслиги), шунингдек, тур қиймати
таркибида у ёки бу хизматларнинг йўқлиги ҳисобланади. Кейинги
масала - айнан нима тўр қийматига қўшилмаганлиги ҳақида
225
эслатма бўлиши лозим. Масалан, баъзида авиабилетлар нархи
ҳисобга олинмайди, бу эса турнинг охирги нархига аҳамиятли
таъсир кўрсатади. Агар асос нархга имкони борича кўп қўшимча
хизматлар қўшилган бўлса, бу кейинги ҳисоб-китобларни
осонлаштиради, аммо ҳар бир кўрсатилган нархлар алоҳида
белгиланган бўлиши лозим.
Бошқа типик хатолар жойлаштириш вариантларида ва
болаларга бериладиган чегирмаларнинг батафсил бўлмаган баёни,
тушуниш қийин бўлган кўп рақамли мураккаб жадваллар билан
боғлиқдир.
Туризм индустрия ходимлари кўпинча: «Турфирма каталоги
реклама ҳисобланадими?» - деган саволни беришади.
"Реклама тўғрисидаги" Қонунга мувофиқ каталог - реклама
нашри бўлиб, турли мақсадлар ва маълумотлар билан ҳуқуқлар ва
жисмоний
шахсарга
қилинган
мурожаатдир. Каталогда
«Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ҳақидаги» Қонунга зид
келмайдиган тўлиқ ва ишончли маълумот бўлиши керак. Баъзи
каталогларда туристлар тўлдирадиган "брон қилиш листи" бўлади
ва бу ерда муҳим ҳуқуқий оқибатлар юзага келади. Агар турист
турларни етказишнинг аниқ ва умумий қоидаларига таяниладиган
тур талабномасига имзо чекса, бу ушбу қоидалар билан
танишганини, уларни бажариш мажбуриятини олади ва Ўзбекистон
Республикасининг амалдаги қонунчилигига мувофиқ бу қоидаларга
сўзсиз қўшилишини билдиради. Туроператор турист олдида,
хизматларни ким кўрсатишидан қатъий назар тўлиқ маъсулиятни ўз
зиммасига олади.
Каталогларни тарқатиш ёки ҳамкорнинг сўрови бўйича ёки
картотекага асосан, ёхуд ярмаркалар, кўргазмалар ва бошқа
оммавий тадбирларда амалга оширилади.
Агар ҳужжат тўлиқ ҳажмда жўнатилмаса олдиндан агентликка
намуна сифатида позицияларни келишиб олиш ва кейинги
партиялар буюртмаларини рағбатлантириш учун таклиф қилингани
маъқулдир.
Каталогларни тарқатиш, кўп ҳолларда, бепул амалга
оширилади, аммо талаб ва ҳаражатларнинг ошиши баъзи
туроператорлар почта ҳаражатларининг бир қисмини турагент-
олувчилар
зиммасига
юклашига
олиб
келади. Кўпгина
мамлакатларда божхонадан ўтган туристик нашрлар кўпгина
мамлакатларда ратификация қилинган икки халқаро конвенция
226
асосида берилувчи имтиёзларга эга бўладилар. Улар туристик
ҳужжатларни, маълум қоидаларга риоя қилган ҳолда, божлардан
озод қилади. Бу транзит расмиятчиликлар билан боғлиқ божхона
ҳаражатларини камайтиради, аммо тўлалигича бартараф этмайди.
Контейнерларда жўнатиш ҳам ҳаражатларни сезиларии даражада
қисқартириш имконини беради.
Do'stlaringiz bilan baham: |
