Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Туризм тизимида суғурталаш қўйидаги турларга таснифланади: 
- 
туристни ва унинг мулкини суғурталаш; 
- 
туристик фирмалар таваккалчилигини суғурталаш;
- 
туристларни чет эл ташрифларини суғурталаш; 
- 
чет эл туристларини суғурталаш; 
- 
фуқаролик жавобгарлигини суғурталаш; 
- 
автотранспорт 
воситаларининг 
эгаларини 
фуқаролик 
жавобгарлигини суғурталаш; 
- 
тиббий ҳаражатларни қоплаб, бахтсиз ҳодисалардан суғурталаш. 
Суғурталаш ихтиѐрий ва мажбурий суғурталарга бўлинади. 
Суғурталашни мажбурий турига фаолиятдаги ҳужжатларга мос равишда 
қўйидагилар киради. 
- 
автотранспорт 
воситалари 
ҳайдовчиларининг 
фуқаролик 
жавобгарлигини суғурталаш; 
- 
транспорт саѐҳатларини суғурталаш. 
Туристларни суғурталашни қолган турлари ихтиѐрий ҳисобланади. 
Туристни ва унинг мулкини суғурталаш туристлар мулкини йўқолиши ѐки 
зарар етиши учун жавобгарликни ўз ичига олади. Бундай шартноманинг 
ҳаракати суғурталанувчини доимий яшаш жойидан чиқиб кетиш вақтидан 
бошлаб, унинг қайтиш даврида тугалланади. Бундай шартнома бўйича 
туристлар ўзлари билан бирга олган шахсий ва туризмга оид тегишли 
мулкларини суғурталаш мумкин. Юк деганда туристни қайд қилинган ва 
қайд қилинмаган нарса-буюмлари тушунилади. Бундан ташқари унинг 

---

84 
устидаги мавжуд кийими ҳамда чет эл ташрифи давомида ҳарид қилинган 
нарса-буюмлари суғурта қилинади. 
Суғурта жавобгарлигининг турлари: авария, ѐнғинлар, портлаш, 
табиатнинг бахтсиз ҳодисалари, ўғирлик, зарар етказиш ва бошқа атайлаб 
ҳамда онгли тарзда ҳаракатлар, ҳарбий ҳаракатлар ва ҳоказолар. 
Туристик фирмалар таваккалини суғурталаш ўз ичига молиявий 
таваккални, туристларни уларни қариндош уруғларини учинчи шахс 
олдидаги даъволари бўйича жавобгарликни ўз ичига олади.
Молиявий таваккаллар қаторига қўйидагилар киради: 
- 
тижорат таваккали (тўловни амалга оширмаслик ѐки кечиктириш, 
форс-мажор ҳолатларидаги шартномани бузилиш вазиятларини тан 
олинмаганда контрагентнинг жарима санкциялари; 
- 
фирманинг банкротга учраши; 
- 
божхона қонунларини, валютани тартибга солиш, паспорт назорати 
ва бошқа божхона расмиячилигининг ўзгариши; 
- 
форс-мажор ҳарактерига эга бўлган ҳаракатларни юзага келиши; 
- 
сиѐсий таваккалчилик ва бошқалар.