Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

 
II боб. Тадқиқ қилиш объекти ва усулларини 
танлаш 
2.1. Тадқиқот объектини танлаш ва уларнинг тавсифи 
Миллий таомлар ва нон маҳсулотлари ассортименти, ишлаб чиқариш 
технологияси ва уларга қўйилган талаблар бўйича ўтказилган (I боб) 
адабиѐтларнинг аналитик таҳлили шуни кўрсатдики, Ўзбекистонда 
тайѐрланадиган миллий таомлар, нон маҳсулотлари қатори ―Ўзбек 
лепешкаси‖ деб ном олган ва кўплаб истеъмол қиладиган ―Оби-нон‖ ва 
миллий таомлар хисобланган лагмон, манти, чучвара , сомсаларда асосий 
махсулот бугдой донидан олинган ундан килинган хамир хисобланади. 
Шунинг 
учун, 
магистрлик 
диссертациясининг 
мақсади 
ва 
вазифаларидан келиб чиқган ҳолда, миллий хамирли таомлар ва нон
маҳсулотларида кимѐвий ва биологик хавфларни тадқиқ қилиш мақсадида 
тадқиқот объекти сифатида хамирли миллий таомлар ва ―Оби-нон‖ни 
танладик ва уларни тайѐрлаш учун қўлланилган дон ва унинг унидан 
тайѐрланган хамир ўзини экспериментал тадқиқ қилдик. 
―Оби-нон‖ нинг рецептура таркиби уни тайѐрлаш учун қўлланиладиган 
дон ва уннинг тавсифи, тайѐрлаш технологияси I боб. ―Нон маҳсулотлари 
ассортименти ва технологияси‖ да келтирилган. 
Ўзбекистон Республикаси (01 38 -03) ―Озиқ-овқат хом ашѐ санитар 
хавфсизлик нормалари №7 ракамли 2003 йил 12 августда Ўзбекистон 
Республикаси бош давлат санитар шифокори қарори билан тасдиқланган. Шу 

---

47 
қарорга биноан нон ва ун-дон маҳсулотлари хавфсизлик санитар нормалари 
ва озуқавий қиймати жадвал – 13да кўрсатилган. 
Нон ва ун-дон маҳсулотлари хавфсизлигини санитар нормаларини 
озуқавий қийматини унинг: нон маҳсулотлар озуқавий қиймати (оқсил, ѐғ, 
углеводлар ва умумий энергетик қиймати); витаминлар (тиамин - , 
рибофлавин- , никотин–РР); хавфсизлик критерийси ҳисобланадиган 
токсик элементлар (қўрғошин, мишьяк, кадмий, симоб, мис, цинк); 
микотоксинлар (афлетоксин, десоксин ва тенол, зеараменин, Т-2 токсин); 
ридионуклоидлар (цезий – 137, стронций-90); микробиологик хавф (БГКП-
камефорли, S-aureos, патогенли; сальмонелла, моғор) ва бошқалардан таркиб 
топган (жадвал-13). 
Жадвал-13 
Нон ва ун-дон маҳсулотлари хавфсизлик санитар нормалари ва 
озуқавий қиймати 
(0138-03 ―Озиқ-овқат, хом-ашѐ санитар хавфсизлик нормалари)