Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги “операцион тизимлар” модули бўйича

Компютер ҳотирасини физик тузилиши (ташкил этилиши)

Компютернинг ҳотира қурилмаси икки ҳил турга: асосий (бош ҳотира, тезкор ҳотира, физик ҳотира) ва иккиламчи (ички ҳотира) ҳотирага бўлинади.

Асосий ҳотира бир байтли тартибланган ячейка массивига эга бўлиб, ҳар бир ячейка ўзининг адресига (номерига) эга. Процессор буйруқларни асосий ҳотирадан олади, қайта ишлайди ва бажаради. Буйруқларни бажаришда асосий ҳотиранинг бир нечта ячейкаларига мурожаат қилишга тўғри келади. Одатда асосий ҳотира ярим ўтказгичли технология асосида тайёрланади шунинг учун ҳотирадаги маълумотлар электр манбасидан узилгандан сўнг ўчиб кетади.
Иккиламчи ҳотира (бу асосан дисклардир) бу чизиқли бирлик адресга эга бўлган жой ва уларни кетма-кет жойлашган байтлар ташкил қилади. Иккиламчи ҳотиранинг тезкор ҳотирадан фарқи шундаки, у алоҳида энергияга, катта ҳажмга, ва самарали фойдаланиш имкониятига эга.
2.4 расмдаги кўрсатилган схемага яна бир нечта оралиқ сатхларни қўшиш мумкин. Хар хил кўринишдаги ҳотиралар иерархияга, мурожаат вақти камайиб бориши, нархини ошиши ва сиғими ошиши тарзида бирлашиши мумкин.

2.4. расм. Хотира иерархияси.

Кўпбосқичли схемалар куйидагича ишлатилади. Маьлумотлар одатда хотиранинг юқори сатхларидан қидирилади, агар у ердан топилмаса, маьлумотлар катта номерли сатхларда ҳам сақланади. Шунинг учун, у кейинги сатхдан қидира бошлайди. Агар керакли маълумотни топса, уни юқорироқ сатхга ўтказади.

Махаллийлик (локаллилик)
Маълум бўлишича, бу усулда бошқаришни ташкил этиш хотира сатхларига киришни ва алоқа частотасини камайтиради.
Бу ерда мухим ролни,чегараланган вақт давомида, хотира адресларининг кичик бўлаги билан ишлаш хоссаси ўйнайди. Бу эмпирик жихатдан кузатиладиган хосса локаллилик принципи ёки мурожаатларни локаллаштириш дейилади.
Процессор КЭШи, қурилмаларнинг бир қисми ҳисобланади, шунинг учун ОТнинг ҳотира менежери, асосан маълумотларни компютернинг асосий ва ички ҳотира қисмига тақсимлаш билан шуғулланади. Баьзи схемаларда тезкор ва ички ҳотира ўртасидаги оқимни дастурчи бошқаради. Аммо бу боғланиш дастурчи вақтини йўқотади, шу сабабли бу ишни ОТ га юклашга ҳаракат қилинади.
Физик хотирада маьлумотларни реал жойлашишини курсатувчи асосий хотирадаги адреслар- физик адреслар деб аталади. Дастур ишлайдиган физик адреслар тўплами, физик адреслар майдони деб аталади.