Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта-махсус таълим вазирлиги ҚЎҚон давлат педагогика институти

Ислом таълимоти асослари. 
Қуръон ва хадис-ислом таълимотининг 
асосий манбалари. Ислом (ақида) илмининг 
моҳияти. Мотурудийлик ва ашъарийлик. Иймон ва 
унинг шартлари. Калом илмидаги “ширк”, “куфр”, 
“қиёмат” тушунчаларининг талқин этилиши. 
Жаннат ва дўзах. Мўъжиза ва каромат. Қуръони 
карим ва умуминсоний ғоялар. Мотуридия калом 
мактаби. Абу Муин Насафий ва унинг илмий 
мероси. "Жоҳилия" даври арабларнинг диний 
анъаналари ва ислом. Жоҳилия давридаги кўп 
худолик (ал васания). Пайғамбар Муқаддас (а.с.) 
ҳаёти. Қаъбанинг тарихидан. Ваҳийлик нозил бўла 
бошлаши. Ислом таълиомти, Мусулмонларга 
Макка 
мушриклари 
томонидан 
тазйик 
кўрсатилиши. 
Ҳабашистонларга 
ҳижрат. 
Нажошийнинг мусулмонларга мунособати. "Исро 
ва Меърож" воқеаси. Мадинага ҳижрат. Илк ислом 
давлатчилик мунособатларининг вужудга келиши, 
қайриб 23 йил давомида дин меъёрларининг 
тадрижий 
шакллана 
бориши. 
Худайбия 
шартномаси.
Макканинг фатх этилтши. "Ҳажжатул вадоъ" 
("видолашув хажи"). Рисолатнинг хотима топиши. 
Ал Хулафо ар Рошидун даври. Халифа сайлаш 
хусусидаги тортишувлар. Ислом дининг асосий 
манбалари- Қуръони Карим, Суннати Набавия , 
ижмоъи уламо ва қиёс. Қуръон сураларининг 
тадрижий бўлиниши. Сура ва оятлар. Ҳадиси 
Қудсий ва ҳадиси набавия. Ҳадисларда иснод. 
Буюк муҳаддислар ҳақида. 
Ислом дини , унинг 
тараққиёт 
босқичлари,
асосий 
таълимотлари, 
муқаддас 
манбалари, 
оқим 
ва 
мазҳаблари, 
диний маросим ҳамда 
байрамлари 
ҳақида 
билимларни 
шакллантириш.
2

---

5. 
5-мавзу. Исломдаги мазҳаблар ва йўналишлар. 
Исломдаги 
илк 
бўлинишлар. 
Исломда 
"черков"нинг йўқлиги. Диний масалаларда диний 
арбоблар уламо ва фақиҳлар макбуллиги.
Исломдаги 73 жамоа ҳақидаги хадис. Фирка 
(милла) тушунчаси. Илк ислом давридаги ғоявий 
кураш: 
сунний 
ханбалийлар, 
шиъийлар, 
хорижийлар, 
муржиъийлар, 
мўътазилийлар. 
Халифа ал Маъмун даврида мўтазийлар ютуғи. 
Ашъарийлар. Ўрта аср ҳанбалийлари, қодирийлар: 
имон тимосли, Ибн Таймия: илк исломни тиклаш 
учун кураш. Ваҳҳобийлар, Ҳидоят ва залолат 
ҳақидаги фикрлар.
Исломда олий ҳокимият масаласи. Илк исломда 
дунёвий ва диний ҳокимиятнинг яхлитлиги. 
ухаммад (сав) ва Рошид халифалар даврида 
ҳокимият. Ҳокимият учун курашнинг бошланиши. 
Халифа Усмон ўлими (656 й.). Биринчи тарқоқлик: 
сунна, шиа, хорижийлар. Бундай бўлинишининг 
ҳозирги замон ислом дунёсмдаги асари. 
Мусулмонлар орасидаги ихтилофлар. Суннийлик, 
Хорижийлик, Шиалик, Мўътазилийлик. Кадария, 
жабария ва мушаббихалар. Исломдаги оқим ва 
йўналишларининг бугунги кундаги кўринишлар 
ва 
уларнинг 
ислом 
бирлигига 
тахдиди. 
Мазхабларнинг пайдо бўлиши. Ханафийлик, 
моликийлик, 
шофеийлик 
ва 
ханбалилик. 
Ханафийликдаги бағрикенглик ғоялари. Ижтиход, 
фатво масалалари. Мазхаблар орасидаги фарқлар. 
Мазхабга эргашиш ва мазхабсизлик.
 
Ислом 
динининг 
суннийлик, шиалик ва 
хорижийлик 
йўналишлари 
ҳақида 
маълумот 
бериш. 
Суннийлик ва шиалик 
ўртасидаги 
мавжуд 
фарқлар. Суннийликдаги 
фиқҳий ҳамда ақидавий 
мазҳаблар ҳақида билим 
ҳосил қилиш. 
2
6.