Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги омонов акром


Пул бирликлари ва белгиларини эмиссия қилиш тартиби ва



Download 2,63 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/176
Sana19.05.2022
Hajmi2,63 Mb.
#604476
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   176
Bog'liq
Дарслик ПКБ Омонов Каралиев 30 11 2011

Пул бирликлари ва белгиларини эмиссия қилиш тартиби ва 
уларнинг таъминланганлик асослари
Ҳар бир мамлакат ўзининг миллий 
валютасини эмиссия қилиш тартиби ва қоидаларини мустақил равишда 
амалга оширади. Мамлакатда миллий валютани эмиссия қилиш, муомалага 
пулларни чиқариш ва муомаладан қайтариб олиш тартибини Марказий банк 
амалга оширади. Муомаладаги пул бирликлари Марказий банкнинг барча 
активлари ва мамлакатдаги моддий товар 
қимматликлар билан 
таъминланади.
Пул муомаласини тартибга солишнинг усуллари
Мамлакатда пул 
муомаласини тартибга солишнинг асосий мақсади миллий валютанинг 
барқарорлигини таъминлашдан иборат бўлиб, ушбу вазифани Марказий банк 
амалга оширади. Марказий банк пул муомаласини тартибга солишнинг 
асосий инструментлари сифатида мажбурий захиралар сиёсати, қайта 
молиялаш сиёсати, очиқ бозордаги операциялари, депозит сиёсати ва валюта 
сиёсатини амалга оширади. Марказий банк ушбу инструментлар орқали 
товар массаси ва пул массаси ўртасидаги ўзаро мутаносибликни тартибга 
солади. Бундан асосий мақсад мамлакат миллий валютасининг 
барқарорлигини таъминлашдан иборат. 
Мамлакатда пул оборотининг таркиби ва уни ташкил этиш
Пул 
обороти ўз таркибига нақд пулли ва нақд пулсиз ҳисоб – китобларни олади. 
Иқтисодиётда амалга оширилаётган пул оборотининг асосий қисми нақд 


123 
пулсиз ҳисоб – китоблар улушига тўғри келади. Пул оборотининг таркиби, 
тартиби ва назорати Марказий банк томонидан амалга оширилади.
Ҳар бир мамлакатда пул тизимининг таркиби, амал қилиш усуллари ва 
тартиби давлатнинг тегишли қонунлари асосида ўрнатилади.
Пул тизимининг мустаҳкамлиги ва унинг барқарорлигига турли 
омиллар таъсир қилади.
а). 
Мамлакат Марказий банкининг пул – кредит сиёсатини амалга 
оширишдаги мустақиллиги
. Кўпчилик ҳолларда Марказий банк пул – кредит 
сиёсатини амалга оширишга ҳукуматнинг аралашуви ва тазийқи натижасида 
миллий валютанинг сотиб олиш қобилияти заифлашади, мамлакат банк 
тизимига аҳолининг ишончи пасайиб кетади. Бунинг натижасида пул тизими 
нобарақарор бўлиб, Марказий банк томонидан олиб борилаётган пул – 
кредит сиёсати ўзининг тегишли самарасини бермайди. 
б). 
Миллий иқтисодиётнинг барқарорлиги ва рақобатбардошлиги.
Мамлакатнинг иқтисодий жиҳатдан мустаҳкамлиги ва ишлаб чиқарилаётган 
товарлар ва кўрсатилаётган хизматларнинг рақобатбардошлиги пул 
тизимининг брақарорлигини таъминлашга бевосита хизмат қилади. Чунки 
бозор муносабатларининг чуқурлашуви мамлакатлар ўртасида иқтисодий 
интеграцияни ривожланишига ва иқтисодиётнинг глобаллашувига олиб 
келади. Ушбу шароитда олиб борилаётган макро ва микроиқтисодий сиёсат 
тегишли самарани бермаса, мамлакатда импортининг ҳажми экспортга 
нисбатан ортиб кетиши кузатилади. Бу эса ўз навбатида пул тизимининг 
барқарорлигига салбий таъсир кўрсатади.
Хулоса ўрнида таъкидлаш жоизки, пул тизими ва унинг элементларини 
ривожланиш, шунингдек, самарали ташкил этилишига қатор омиллар таъсир 
қилади. Булардан асосийлари сифатида мамлакат иқтисодиётининг 
рақобатбардошлиги ва барқарорлигини таъминланганлиги ҳисобланади. 
 
 


124 

Download 2,63 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   176




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish