Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги омонов акром

функцияси 
ҳисобланади. Банклар иқтисодиётдаги молиявий муассаса 
сифатида мулкий шаклидан қаътий назар мамлакатдаги барча хўжалик 
юритувчи субъектларга ўзларининг ҳуқуқий имкониятларидан келиб чиқиб, 
турли даражадаги иқтисодий ва молиявий маслаҳатларни беради. Албатта, 
ушбу маслаҳатлар мижоз ва банк ўртасида тузилган тегишли шартномалар 
ёки ўзаро келишувлар асосида амалга оширилади.
Хулоса қилиб айтганда, банкларнинг функциялари уларнинг 
моҳиятини ва бажарадиган операцияларининг мазмунини англашга хизмат 
қилади. Банкларнинг функциялари турли иқтисодий адабиётларда турлича 
талқин этилишининг асосий сабаби ижтимоий – иқтисодий ҳаётда юз 
бераётган ва ривожланиб бораётган муносабатларнинг доимий равишда янги 
қирраларининг вужудга келаётганлиги билан изоҳланади. 
 
10.3. Банкларнинг турлари
Капиталистик 
тузумнинг 
ривожланиши 
турли 
мулкчилик 
шаклларининг ривожланишига, молиявий маблағларнинг алоҳида молиявий 
муассасалар ихтиёрида марказлашувига олиб келади. Иккинчи жаҳон 
урушидан кейин кўпчилик капиталистик мамлакатларда айрим банкларнинг 
миллийлаштирилиши юз берди. Бу ўз навбатида банкларнинг мулкий, 
ҳуқуқий, функцияси, табиати ва бошқа қатор мезонлари бўйича 
тавсифланишига сабаб бўлди.
Замонавий иқтисодиётда банклар қуйидаги мезонлар бўйича 
тавсифланади. 

---

220 
Мулкий жиҳатдан
– 
давлат банки, акциядорлик банки, кооператив 
банк, хусусий ва хорижий капитал иштирокида қўшма банкларига бўлинади
. 
Банкларни мулкчилик нуқти назардан таснифланганда асосан уларнинг устав 
капитали таркибида кимнинг улуши 51 фоиздан юқори бўлса, банк шу 
шахсларнинг номларини олади.
Масалан, банк капиталининг асосий улуши хусусий ёки кооператив 
ташкилотлар ҳиссасига тўғри келса, мазкур банклар хусусий ёки кооператив 
банк дея юритилади.
Давлат банклари капиталининг асосий улуши давлатга тегишли 
бўлади, кўпчилик мамлакатларда мамлакат Марказий банклари давлат банки 
ҳисобланади. Ўзбекистонда Ташқи иқтисодий фаолият Миллий банки, 
Давлат – акциядорлик Халқ банки, акциядорлик тижорат “Асака” 
банкларнинг капитали таркибида асосий улуш давлатга тегишли бўлганлиги 
боис мазкур банклар давлат банклари ҳисобланади. 
Мамлакатимизда 
акциядорлик 
тижорат 
банклари 
сифатида, 
акциядорлик тижорат “Агробанк”ни, Алоқабанк, Туронбанк ва бошқаларни 
келтириш мумкин. Мамлакатимизда ёпиқ турдаги акциядорлик тижорат 
банклари мавжуд эмас.
Хорижий капитал иштирокида қўшма банклар мамлакат қонунчилигига 
асосан белгиланган миқдордаги устав капитали хорижий иштирокчилар 
томонидан шакллантирилса мазкур банклар шу мақомга эга бўлади.
Мамлакатимизда хорижий капитал иштирокидаги банкларни ташкил этиш 
Ўзбекистон Республикасининг тегишли қонун ҳужжатларига мувофиқ амалга 
оширилади.