Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги омонов акром

15.3. Валюта курси ва унинг турлари 
 
Иқтисодий адабиётларда валюта курси ва уни аниқлаш хусусида жуда 
кўп фикрлар ва ёндошувлар мавжуд. Улар кўп ҳолатда бир – бирига мос 
келмайди. Бунинг асосий сабаби валюта курси ҳақида билдирилган фикрлар 
турли георграфик ва ижтимоий – иқтисодий муҳитда яратилганлиги бўлса 
керак.
Валюта курси бўйича иқтисодчи олимлар томонидан билдирилган фикр 
ва ёндошувларнинг умумий мазмуни “
Валюта курси – бу бир мамлакат 
77
Бунга асосан Марказий банк томонидан қатъий айрибошлаш курслари белгиланади ва экспортни амалга 
оширувчи хўжалик юритувчи субъектлари, валюта тушумлари бўйича белгиланган курсда айрибошлаш 
мажбуриятини олади.
78
СДР стандарти мукаммал эмас. Чунки, СДР ни амал қилиш доираси Халқаро валюта жамғармасининг 
операциялари доирасида чегараланган. Жаҳон валюта тизимида доллар стандарти амалий жиҳатдан 
сақланиб қолди. СДР нинг валюталар саватчасида долларнинг улуши 2001 – 2005 йилларда 39 – 45 % дан 
ортиб кетди. 

---

326 
миллий 
валютаси 
“баҳосини” 
бошқа 
мамлакат 
пул 
бирлигида 
ифодаланишини”
англатади.
Валюта курси валюта тизимининг муҳим элементларидан бири 
ҳисобланади, 
чунки 
халқаро 
иқтисодий 
муносабатлар 
турли 
мамлакатларнинг миллий валюталарини бир–бирига ўлчашни тақозо этади. 
Бу эса валюта курси орқали аниқланади. Турли мамлакатлар валюталари бир 
– бирига таққослаб баҳосини аниқлаш ишлаб чиқариш ва айрибошлаш 
жараёнига асосланиб уларни объектив қиймат муносабатлари орқали амалга 
оширилади. 
Валюта курси фундаментал ва бошқа объектив–субъектив омиллар 
таъсирида доимий равишда тебраниб туради, бозорда товарлар ва хизматлар 
хажмининг ўзгариши ҳамда пул тизимининг таъсирида валюталар курси 
аниқланади ва уни аниқлаш тартиби ҳам ўзгариб туради. 
Халқаро амалиётда валюта курсининг