Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

IMS Телефония сеансига/жарайонига мисол 
 
Глоссарий 
IMS- IPMultimediaSubsystem (Тизимости IP Мултимедиа); 
SIP – Session Intiation Protocol (протоколинициированиясеанса); 
SDP- Session Description Protocol (протоколописаниесеанса); 
UE – User Equipment (Фойдаланувчиқурилмаси); 
INVITE сўров- Таклифсўрови; 
Proxy Call Session Control Function (P-CSCF) – 
Проксиқўнғироқсеансининибошқарувфунксиялари; 
Serving-Call Session Control Functions (S-CSCF)-
хизматкўрсатувчиқўнғироқсеансининибошқарувфунксиялари; 
IP Secutiry Assocations (IP SAc)- IP хавфсизликассотсиатсияси; 
BYE сўров- хайрлашувсўрови; 
Uniform Resource Identifier(URI )- Ресурсидентификаторинингуниформаси; 
Privacy сарлавҳа- маҳфийликсарлавҳаи; 
AS - Application Server - Амалийсервер; 
URL – Universal Resource Locator– Универсалресурслокатори; 
 
IMS мультимедиа телефон сеанси 
Ушбу амалий машғулотда ўз уй тармоғига уланган ва рўйҳатдан ўтган 
ва айни вақтда бошқа давлатлардан туриб роаминг хизматидан 
фойдаланаѐтган Тобиа ва унинг синглиси Тереза ўртасидаги IMS телефония 
сеансига/жараѐнига мисолни тушунтириб беришга бағишланади.
Тобиа ва Тереза бир-бирлари билан гаплашиши ва ўзларининг мобил 
телефонлари экранида бир-бирларини кўришини таъминлаш учун IMS SIP ва 
SDP протоколларидан фойдаланади. Ушбу жараѐн сIMSиз муҳитда кечиши 
учун қуйидаги қадамлар бажарилиши керак: 

Тобианинг фойдаланувчи қурилмаси Тереза билан боғланиши учун ўз 
ичига унини рўйҳатдан ўтган фойдаланувчи эканлигини тасдиқловчи
INVITE сўров ни ҳосил қилиши керак; 

Барча SIP хабарлари иккала фойдаланувчининг ҳам P-CSCF ва S-CSCF 
ни кесиб ўтиши шарт; 

Барча SIP хабарлари ташкил этилган SA лар ва UE ларнинг P-CSCF 
лари орқали жўнатилади; 

Барча SIP хабарлари UE ва уларнинг P-CSCFорқали зичлаштирилиб 
жўнатилади; 

---

IV. АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ МАТЕРИАЛЛАРИ 
160 

Икки UE лари маълумот алмашиниш муҳити ҳақида келишиб олишади. 
Ушбу кўриб чиқиладиган мисолда икки томонлама аудио оқим 
маълумотларини алмашиниш кўрилади; 

Икки UE лари ҳар бир маълумот оқимини аламашиниш учун ягона 
кодекни танлаб олишади; 

Тармоқлар маълумот алмашиниши учун руҳсат беради ва бунинг 
оқибатида фойдаланувчилар ўзларига тегишли ресурсларни захира 
қилиш имкониятига эга бўлишади. 

Ҳар иккала UE лари маълумот алмашинишини амалга оширади; 

Терезанинг UEси унинг акаси унга қўнғироқ қилаѐтгани ҳақида ҳеч 
қандай огоҳлантириш олмайди ва маълумот алмашинишини амалга 
ошириш жараѐни олдинроқ ҳар иккала охирги қурилмада 
тасдиқланади; 

Тармоқ 
элементлари хизмат 
ҳақи 
ҳақидаги 
маълумотларни 
алмашишади ва бу нарса маълумот алмашиниши учун хизмат ҳақи 
тўғри олинишини таъминлайди; 

Терезанинг UE си охир оқибат қўнғироқ қилишни бошлайди ва Тереза 
сеансни қабул қилади; шу билан сеансни эълон қилиш қадами 
якунланади.
Тереза ва Тобиа гаплашиб бўлишганидан сўнг, улар гўшакни қўйишади ва 
уларнинг UE ларидан бири бошқа UE га BYE сўров ни жўнатади. Юқорида 
тасвирланган SIP хабарлар кетма-кетлигининг мисоли 12.1-расмда 
келтирилган.