Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

 
Қўнғироқни амалга оширишни асосий сценарийси 
Қуйида қўнғироқни амалга оширишни асосий сценарийси келтирилган. 
IMS тармоқдаги фойдаланувчиларни УФТТ тармоғи абоненти билан 
қўнғироқни амалга ошириш 4.2-расмда келтирилган. 

---

IV. АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ МАТЕРИАЛЛАРИ 
153 
4.2-расм. Қўнғироқни амалга ошириш сценарийси 
 
IMS базаси асосида хизматларни тақдим этиш афзалликлари 
 
Ягона пакетли тармоқ NGN асосида турли хил хизматларни тақдим 
этиш, ушбу хизматларга мослашувчанликни қўллаб қувватлаши талаб 
этилади. Хизмат кўрсатиш сифати(QoS)ни таъминлаш IMSнинг фундаментал 
талаби хисобланади. Ҳар бир сеанс вақтида фойдаланувчи терминали IMS ни 
ўзининг имкониятлари ва хизмат кўрсатиш сифатига бўлган талаби ҳақида 
билдиради. Ахборотни тури ва йўналиши, тезлик, пакетнинг ўлчами, RTP дан 
фойдаланиши, ўтказувчанлик полосасининг кенглигига бўлган талаблар 
хақида SIP протоколидан фойдаланиб шундай параметрларни ҳисобга олиш 
мумкин бўлади.
IMS у ѐки бу фойдаланувчининг алоқасини сифатини бошқаришга 

---

IV. АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ МАТЕРИАЛЛАРИ 
154 
руҳсат беради, шу йўл орқали фойдаланувчиларни талабига кўра хизмат 
кўрсатиш сифатини таъминлашни фарқлай олади. 
4.3-расм. Қўнғироқга хизмат кўрсатиш сценарийси 
Тизимни мураккаблаштиришни яна бир фактори мультимедиа алоқа 
сеанси учун алоҳида тўловларни белгилаш. Агар оператор мультимедиа 
сеанслари трафиклари характерига алоҳида эътибор бермаса, у фақатгина 
узатилаѐтган маълумотни объемига асосан унинг устида алоҳида тўловларни 

---

IV. АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ МАТЕРИАЛЛАРИ 
155 
белгилаши мумкин. Шунинг учун фойдаланувчиларга алоҳида хизмат 
туридан фойдаланиш самарасиз хисобланмоқда(мисол учун катта ҳажмдаги 
трафикни хосил қилувчи, видео), оператор учун бошқа турдаги хизматни 
тақдим этиш самарасиз (мисол учун Instant Messaging). Агар оператор 
узатаѐтган трафик характерини билса, у хизматлар учун тўловларни 
белгилаш тизимидан янада самаралироқ бизнес-моделдан фойдаланар эди, 
шунингдек ўзи учун ҳамда фойдаланувчилар учун фойдалироқ бўлар эди.
Бундан ташқари IMS операторлар учун янги хизматларни операторлар 
ўзи ѐки дастурий таъминот ишлаб чиқарувчилар томонидан тадбиқ этиш 
имкониятини беради, фақатгина телекоммуникация қурилмаларини ишлаб 
чиқарувчилар томонидангина эмас.
Бу турли хизматларни интеграллаштиришга имкон беради ва 
персоналлаштиришга кенг имкониятлар яратади ва хизматлар сифатини 
орттиради. IMS концепсияси горизонтал архитектурани тақдим этади, бу 
операторлар учун оддий ва иқтисодий арзон персоналлаштирилган 
хизматларни тақдим этади, яъни фойдаланувчилар битта алоқа сеанси 
давомида турли хизматлардан фойдаланишга руҳсат беради. Қуйидаги 
расмда IMSнинг горизонтал хизматлар архитектураси келтирилган. 
4.4 расм. IMS да фойдаланилаѐтган горизонтал хизматлар архитектураси 
IMS томонидан тақдим этилаѐтган етарли даражадаги кенг спектрдаги 

---

IV. АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ МАТЕРИАЛЛАРИ 
156 
хизматларга қарамасдан ҳозиргача фақатгина икки томонлама аудио/видео 
алоқа хизмат тури муҳим роль ўйнамоқда. 
Бунинг учун IMS архитектураси IP тармоқда мультимедиа алоқа 
сеансини қўллаб қувватлаши керак, ушбу хизматлар хонадонлар учун ҳам 
тақдим этилиши, ва бошқа тармоқлар учун ҳам тақдим этилиши зарур. IMS 
архитектураси қуйидаги функционал имкониятларга эга: бошқа турдаги 
тармоқлар билан ўзаро алоқа қила олиш; турли хил кириш; хизматларни 
яратиш ва бошқариш;роуминг; ахборотларни хавфсизлиги; хизматлар учун 
тўловларни белгилаши.