`Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

 
 
 
Таянч иборалар: 
Скрининг маркер, тест, регенерация, трансген, ўсимлик, 
молекуляр, генетик, экспрессия, таҳлили, фитотрон, микро-ташувчи, қоплама, 
тайёрлаш, баллистик, ДНК кўчириш,

 
4.1. Ажратиб олинган ҳужайралар ва тўқималарни ўстириш. 
Ажратилган тўқималар культураси одатда каллусли ёки шиш (жуда кам 
ҳолатда) тўқима бўлиши мумкин. Каллусли культура табақалашмаган 
дедифференцированный) 
ҳужайралардан 
ташкил 
топган, 
тартибсиз 
тўқималардир. Кейинроқ улар каллуслига ихтисослашади, яъни ўзига хос 
равишда табақалашади. 
Каллус - 
дегани қадоқ (қотиб қолган) деган маънони 
англатиб, 
in vitro 
шароитида алоҳида олинган тўқималарни (эксплантлар) бир 
қисмида ва бутун ўсимликни бир қисмида (шикастланганда) пайдо бўлиши 
мумкин. 
In vitro 
шароитида каллус тўқима, асосан оқ ёки сариқроқ, жуда ҳам 
кам ҳолатларда оч-яшил рангда бўлади. Каллус ҳужайралар қариганда, тўқ 
қўнғир рангга кирадилар, бунга сабаб уларда фенол бирикмаларини тўпланиши 
билан боғлиқ.
Вақт ўтиши билан феноллар оксидланиб, линонга айланадилар. Улардан 
қутулиш мақсадида озуқа муҳитига антиоксидантлар қўшилади. 
Каллус тўқималар аморф бўлиб, маълум бир анатомик тузилишга эга
маслар, аммо келиб – чиқиши ва ўстириш шароитига қараб ҳар хил 
консистенцияга (суюқ - қуюқ ва ҳ.к) эга бўладилар: 
Биринчи 
– 
уваланиб кетадиган, пўк ҳолатда кичик агрегатларга енгил 
майдаланиб кетадиган, кучли сувланган ҳужайралар; 
Иккинчи – 
ўрта зичли яхши намоён бўлиб турадиган 
меристемаали ўчоқлар; 
Учинчи – 
зич ҳолатда, унда камбий (ўсимлик псўтлоғи тагидаги
бўлинувчан ҳужайралар) элементлари ва ўтказувчи тизим табақалашган
дифференциация) ҳолатда учрайди. 
Ўсимлик ҳужайрасини табақасизланиши ва уни каллусга айланииши учун 
шарт бўлган шароит-бу озуқа муҳити таркибида икки фитогормонларни яъни 
ауксинлар ва цитокининларни бўлишидир. Ауксинлар ҳужайраларни 
табақасизланишини 
(дедифференциация) 
чақириб, уларни бўлинишга 
РЕЖА: 
4.1. Ажратиб олинган ҳужайралар ва тўқималарни ўстириш. 
4.2. Эксплантлардан каллус тўқимаси культураларини олиш. 
4.3. Регенерация ва трансген ўсимлик.