Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

Параллел АРЎ 
 
Телевизион сигналлар АРЎ блокнинг асосий хусусиятлари бири 
уларнинг юқори тезлиги. Бу талабга кўпроқ параллел АРЎ (1.13-расм) ва 
параллел- кетма-кетли АРЎлар (2.22- расм) мос тушади. Параллел АРЎ 
асосан қуйидаги ташкил этувчилардан
иборат: 

R-резисторлардан 
тузилган 
таянч 
кучланишни 
бўлувчи 
элементлар; 

К-кучланиш компараторлари жамламаси; 

Рақамлаштиргич (шифраторлар); 

Чиқиш каскадлари. 
Кенг частота ўтказиш оралиғини таъминлаш ҳамда компараторларнинг 
сезгирлигини сақлаш учун стробирация қўлланилади, яъни компараторнинг 
чиқишидаги маълумот такт частотасиниг аниқ маълум вақтларида ўқилади 
(масалан: такт частотасининг орқа фронти бўйича).
Чиқишда n икки разрядли 
сигнал олиш учун, қурилма 2
n 
– 1 компаратордан иборат бўлиши керак. 
Компараторнинг биринчи киришлари бирлаштирилган ва уларга ташқи 
кирувчи сигнал (U
кириш
) берилса, бошқасига эса бўлгичлар орқали – бўсаға 
(порог) кучланиши берилади. Бўлгичлар киришига юқори стабиллик таянч 

---

III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР 
27 
кучланиши берилади. 
1.13-расм. Телевизион сигналлар АРЎнинг параллел тури. 
Шундай қилиб, компараторлар киришдаги маълумот кучланиши билан 
таянч кучланишларини солиштирадилар. Агар киришдаги маълумот 
кучланиши бўсаға кучланишидан кичик бўлса, компаратор чиқишидаги 
мантиқий ―0‖ га тенг бўлади. 
Агар маълумот сигнали бўсаға сигналидан катта бўлса,компаратор 
чиқишида 
мантиқий 
―1‖ 
қиймати 
ҳосил 
бўлади. 
Хилма 
хил 
компараторлридаги таянч кучланишлари квантлаш қадамига мос равишда 
ўзгаради. Масалан: Бир вольт кучланишли 8 разрядли рақамли телевизион 
сигнал учун 255 компаратор керак бўлади ва таянч кучланиши 3,9 мВ қадам 
билан ўзгаради.
Қанчалик кирувчи сигналнинг қиймати катта бўлса шунча кўп 
компараторлар чиқишида мантиқий ―1‖га ҳосил бўлади. Шифратор эса (2
n 
– 
1) ли разрядли компараторларнинг кодини n – разрядли иккилик кодига 
айлантиради ва чиқиш регистрида ѐзади ҳамда чиқишга узатади. Бундай 
АРЎнинг тезлиги компараторлар ва шифраторнинг тезликларига боғлиқ 
Дискретлаш вақтлари такт ѐки стробирация импульслари билан 
аниқланиб, компараторлар ишлашинига рухсат берилади ва шифратор 
чиқишидаги кодлар қайд этилади.
Параллел турдаги АРЎнинг разрядлар сонини биттага ошириш 
компараторлар сонини икки марта оширишни талаб этади. Бу ўз навбатида 
катта интеграл микросхеманинг кристалл майдонини ошишига олиб келади 
ва схема мураккаблашиб, энергия таъминот қуввати кўпаяди. Шу сабабли 
бундай кўринишли тезкор АРЎлар разрядлар сони 8 тадан ошмаган 
холдатлардагина ишлатилади. 

---

III. НАЗАРИЙ МАТЕРИАЛЛАР