Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

Рақамли телевидениеда қўлланиладиган сиқиш услублари 
Бу ҳолатда видеооқим тузилмаси ортиқчалиги йўқотилган таянч 
кадридан иборат бўлиб, қолганлари эса кадр ичидаги ўзининг 
ортиқчаликлари йўқотилган ва қўшимча битта ѐки бир неча ортиқчаликни 
йўқотиш турлари қўлланилган ҳамда бир вақтда тасвир блокларининг ўзаро 
силжишлари ва кадрлар орасидаги фарқни кўрсатувчи маълумотлардан 
ташкил топади. Айтилган амаллар МPEG стандарти оиласига тегишли ва 
шунга ўхшаш кодекларда қўлланилади. Бугунги кунда эффективлиги хилма 
хил бўлган, видеомаълумотларни сиқишнинг кўплаб усул ва алгоритимлари 
ишлаб чиқилган ва улар турли сифат кўрсаткичларига, қўлланилган 
алгоритмлар мураккаблигига ҳамда тезкорлига боғлиқдир. 

---

V. КЕЙСЛАР БАНКИ 
189 
Шундай қилиб, тасвир сигналини шакллантириш ва ўзгартириш 
жараѐнида қуйидаги йўналишларни келтириш мумкин: 

Спектр ўзгартиришлар асосида сиқиш; 

Фрактал сиқиш; 

Векторли квантлаш.
Ҳар бир кўрсатилган ҳолатлар ўзининг афзалликлари ва камчилигига 
эга, уларни кенгроқ кўриб чиқамиз. 
Спектр ўзгартириш асосида тасвир сигналини сиқиш 
Тасвир ва видео кетма-кетликни сиқишни, хар хил принциплар 
асосида, яратилган ва кўп тарқалган усул ортогонал ўзгартиришдир. 
Амалиѐтда кўпинча чизиқли ортогонал ўзгартириш усуллари қўлланилади. 
Шундан келиб чиқиб, қуйидаги ўзгартиришлар мақсадга мувофиқ 
ҳисобланади: 

Уолш - Адамар алмаштириши; 

Карунен – Лоэва алмаштириши; 

Дискрет косинус ўзгартириш (ДКЎ);

Вейвлет ўзгартириш (ВЎ).
Бу келтирилган ўзгартиришларнинг ҳар бирининг қўлланиш соҳаси, 
афзалликлари ва камчиликлари мавжуд. 
Масалан Адамар алмаштиришнинг афзаллиги унинг амалиѐтда осон 
қўлланиши ва ҳисоблашларнинг соддалиги. Бу алмаштириш ўзгармас-
бўлакли функциялар учун, айниқса сигналнинг ўзгармас ташкил этувчисини 
ажратишда, яхши натижалар беради аммо реал тасвир сигналларида бундай 
сигналлар кам учрайди