Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим тизими педагог ва раҳбар кадрларини

Ишни бажариш учун намуна 
N=16

16=256, m=3, фрагменти учун оқ, кулранг ва қора ранглар. Бу 
ерда Сэ = log 
2
3 = 1,58 бит, Ск = 256

1,58 = 404 бит. 
Тасвирни таърифлаш усуллари: 
1-усул. Шартли равишда абонентларга узатилаѐтган сигнални 
элементларининг индексини ва рангини юборамиз ва уларни I
эл
ва I
ранг 
деб 
белгилаб оламиз: 
I
I
I
я
пр
rc


, (1.12) 
Iм – муҳитдаги жойлашган ўрни тўғрисида маълумот; Iё – ѐритилган 
даражаси тўғрисида маълумот. 
Ҳар қандай элементнинг жойлашган жойини кўрсатиш учун уни log 
2
N 
га тенг бўлган иккилик коди билан алмаштириш лозим. 
N
N
I
пр
log
2


, (1.13) 
Ёритилганлик элементларини кодлаш учун log
2
m 
бирлигидан 
фойдаланамиз: 
m
N
I
я
log
2


, (1.14) 
Шундай қилиб 
m
N
N
N
I
I
I
я
пр
rc
log
log
2
2






, (1.15) 
Бизнинг мисол учун эса N=16

16, m=3, Irc = 256

8+256

1,58 = 
2048+400 = 2440 бит. Иккинчи тенглигимиз (1.15) да Ск = N

log 
2
m = 400 
бит эканлигини аниқлаш қийин эмас.
2 усул. Абонентга ранг миқдорини фақат тепа, паст ва ўнг, чап 
чегаравий миқдорларини жўнатамиз: Irc = Iя = N

log 
2
m = Cк = 256

1,58 = 
404 бит. Натижада олдинги усулдан кўра 6 баробар кам миқдордаги қийматга 
эришамиз. 
Бизга маълумки ҳар қандай алоқа канали таркибида шовқин ва 
халиқитлар мавжуд ва биз сигнал таркибига шовқин билан курашиш учун 
ортиқчалик маъмотини киритишга мажбурмиз. Бу ортиқча маълумотларни 

---

IV. АМАЛИЙ МАШҒУЛОТ МАТЕРИАЛЛАРИ 
154 
кўп миқдорда берилиши ҳам йўқолишларга олиб келиши мумкин. Шунинг 
учун ҳам ушбу миқдорни оптимал танлаш муҳим. 
3 усул. 2 усул билан мутаносиб, фарқи шундаки узатилаѐтган хабар 
ишончлилигини ошириш учун ҳар бир сатр ва кадр охирига ортиқча ҳимоя 
сигнали киритилади. Ушбу усул билан замонавий телеэшиттиришлар ишлаб 
келмоқда.