Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат

 
Мустаҳкамлаш учун саволлар: 
 
1. Фердинанд де Соссюр ким? ва унинг қандай машҳур асари бор? 
2. Фердинанд де Соссюр қайси таълимотга асос солди? 
3.Фердинанд де Соссюр лисоний таълимотининг муҳим жиҳатлари 
нималардан иборат? 
4. Фердинанд де Соссюр жамиятнинг фикр ифодалаш системасини 
нечтага бўлди ва
уларни қандай номлади?
5. Фердинанд де Соссюр фикрича тил нутқдан қайси жиҳатларига кўра 
фарқланади? 
Асосий тушунчалар: 
 

---

99 
1. Фердинанд де Соссюр – буюк тилшунос, швейцариялик француз, 
“Умумий тилшунослик” фундаментал асарининг муаллифи, тил 
системадир, тил ва нутқ диалектик муносабатдадир каби қатор 
ғояларнинг асосчиси. 
2. Тил – ижтимоий, система, имконият, моҳият ва бошқалар. 
3. Нутқ – индивидуал, реал, воқелик, ҳодиса ва бошқалар. 

---

100 
Структурализм
Структурализм 

структурал лингвистика ХХ асрнинг 20 йилларининг 
охирроғида (1926) юзага келиб, ҳозирги замон тилшунослигининг ўзига хос 
етакчи оқимларидан, йўналиш-ларидан бири бўлиб қолди. Ушбу тилшу-
нослик тил структура-сини (қурилишини) тил назариясининг асоси деб бил-
ди. 
Структурал лингвистика тилни ишоралар (белгилар) системаси сифатида 
ўрганади ва унинг шартли белгилик ҳусусияти билангина қизиқади. У 
тилдаги белгиларнинг муносабатлари, оппозициялари ёки функцияларига 
алоҳида эътибор берганидан тил бирликларидан бири мавжуд бўлгани 
учунгина бошқаси мавжуддир деб ҳисоблайди. Структурал лингвистика 
ўзаро муносабатлардан мустақил равишдаги материянинг ёки реалликнинг 
бўлишини инкор қилади. Шунга кўра лингвистик бирликлар муносабатлар 
орқали белгиланиши лозимлигини қайд этади. Ваҳоланки, лингвистик 
бирликлар бирламчи бўлиб, улар орасидаги муносабат шу бирликлар 
мавжуд бўлгани учунгина мавжуддир.
44
Ҳозирги даврда структурализмнинг асосий мактаблари учта бўлиб, улар 
Прага 
структурализми, 
Америка 
структурализми 
ва 
Копенгаген 
структурализми номи билан аталади.