Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика

 
2.5 Голландияда мусиқа таълими 
Голландиядаги болалар мусиқий тарбиянинг тизими, умрининг 35 
йилини мусиқа фаолиятига бағишлаган Франция ван Хауве (Дельфт шаҳри) 
номи билан боғлиқдир. У Париж ва Брюсселда ... консерваторияларининг 
дирижёрлик, мусиқа назариясини ҳамда композиция синфлари бўйича 
тугатган. Дельфтдаги мусиқий мактабини ташкил этиши ҳамда уни 
бошқариш таклифларини қабул қилгандан сўнг у хор ва оркестр 
жамоаларида дирежёрлик фаолиятини тўхтатди. Ҳозирги замон педагогик 
усуллар билан танишиш мақсадида Франция ван Хауве Европа 
мамлакатларига, биринчи новбатда, Баварияга йўл олди. У ерда Карл Орф ва 
унинг болалар мусиқий тарбияси тизими билан танишиб, унинг ашаддий 
мухлисига айланди. Шунингдек, Франция ва Белгия, Италия ва Испанияда 
бўлиб қайтди. Венгрияда у З.Кодай билан танишди. Кодайнинг мусиқий 
тарбия тизими Франция ван Хауведа катта ютуқларга эришишга асос берган 
релятив тизимини қунт билан ўрганишга киришди. 
Болалар билан олиб борган амалий фаолият натижасида Пер ван Хауве 
муисикий тарбиядаги ўзининг яриги тизимини яратди, бу тизим икки - Орф 
ва Кодай усулларининг ўзаро уйғунлашган маҳсули бўлиб, унда психология 
ва болалар тасаввурига мос келадиган асосий томонлари олинган эди. Бу 
усулнинг моҳияти қуйидагидан иборат: болаларни ўйинга жалб этиб 
(масалан, қарсак чалиш, тарелкалар, қўнғироқчалар, бубенларни уриб товуш 
чиқариш), педагоглар уларда мусиқа бўйича малакаларни ҳосил қиладилар. 
Шу равишда ҳамма болалар мусиқавий билим савиялари турлича бўлишига 
қарамай таълим жараёнига киришиб кетадилар. Таъкидлаш жоизки, 
Голландия мусиқа мактаблари болаларга касбий маълумот беришни ўз 
олдига мақсад қилиб қўймайди, гап ўзининг мусиқавий вақтичоғлиги ва 
хурсанчилиги ҳақида кетади. 
Дельфт мусиқа мактаби ташкил топиш давридан бир неча йилдан 
кейин Пьер ван Хауве ўз амалиётида синовдан ўтган шахсий тажрибаларига 
асосланиб ҳар бир синф учун "мусиқа билан ўйинлар" номли қатор 
дарсликлар яратди. Дарсликларда кўплаб мусиқали пьесалар, машқлар, 
ўйинлар, қўшиқлар ва аниқ вазифалар мавжуд бўлиб, уларни бажара бориб, 
бола аста-секин нотани ёзиш ва ўқишни, нота бўйича қўшиқ айтиш ва ўйин 
ўйнашни ўрганади. 

---

33 
"Мусиқани эшитамиз" кейинги китоби эса Голландия ва Белгияда нашр 
этилди. Бундан ташқари Голландияда граммпластинкалар чиқарилган эди, 
улардан Пьер ван Хаувенинг мусиқий тарбия усуллари ва тизимини аниқ 
тушуниш мумкин. 
Пьер ван Хаувенинг "мусиқа билан ўйинлар" номли мусиқий тарбия 
усули нафақат Голландияда, шунингдек, Зальцбургдаги Моцартеумда, 
Белгия, Норвегия, Францияда кенг тарқалган. Унинг китоблари турли 
тилларга таржима қилинган ва Дельфт шаҳрига жаҳоннинг кўпгина 
мамлакатларидан келган муаллимлар мусиқа педагогикаси масалаларига 
бағишланган халқаро семинарларда унинг тизими билан яхшироқ танишишга 
имконига эга бўладилар. 
Ўткир қобилиятга эга мусиқачи, моҳир психолог, олийжаноб ва 
хушчақчақ инсон, ўта фаросат соҳиби бўлмиш Пьер ван Хауве бир зумда ҳам 
биринчи синф ўқувчилари билан, ҳам турли ёшдаги болалар билан ва 
шунингдек, ўзини ўраб турган ҳамма кишилар билан ҳам тил топа олади. 
"Мусиқа шодлик улашиши лозим" - бу Пьер ван Хауве ҳаётидаги асосий 
шиордир.