Ўзбекистон республикaси олий вa ўртa мaхсус тaълим вaзирлиги низомий номидaги



Download 4,33 Mb.
Pdf ko'rish
bet102/247
Sana24.06.2022
Hajmi4,33 Mb.
#698554
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   247
Bog'liq
4 ILK MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLA1

па первом этапе
определяется место игры в процессе занятий (где 
возможно использовать игры в процессе занятий, какие игры стоит применять, 
определение цели занятий); 
на втором этапе
происходит организация (с помощью чего возможно 
создание игровой ситуации, какая форма игрового взаимодействия наиболее 
приемлема, какие педагогические приемы необходимо применить для 
организации игровой деятельности); 
третий этап -
закрепление достигнутых в игре целей (обсуждение, 
подведение итогов). 
Чем полнее и разнообразнее деятельность дошкольника, чем более она 
значима для ребенка и отвечает его природе, тем успешнее идет его развитие, 
реализуются потенциальные возможности и первые творческие проявления. 
Именно поэтому для дошкольника естественна игра, общение со взрослыми и 
сверстниками, разные виды художественной деятельности. В этих видах 
деятельности при условии освоения ребенком позиции субъекта происходит 
интенсивное интеллектуальное, эмоционально - личностное развитие, 
формирование произвольности поведения, мышления, развитие творческого 
воображения. 
Литература: 
1.
Венгер Л.В. Воспитание сенсорной культуры ребенка от рождения до 6 лет, 
М., Педагогика, 1998, 143 с.
2.
Выготский Л.С. Лекции по психологии. СПб.: Союз, 1997, 140 с. 
3.
Психология игры / Д. Б. Эльконин. - 2. изд. - М. : ВЛАДОС, 1999. – 358 с. 
4.
Рубинштейн С. Л. Основы общей психологии - СПб: Издательство 
«Питер», 2000 - 712 с. 
5.
Ушинский К.Д. История воображения. Собр.соч.: - 2. изд. - M.-Л., 1993- 10 
т. 


266 
TA’LIM BOSQICHLARIDA O’QISH DARSLARINI 
INTEGRATSIYALAB O‘QITISHNING AHAMIYATI 
 
Adashova Guljahon Muhammadjonovna, 
NamDU, Boshlang’ich ta’lim mutaxassisligi, 
2-bosqich talabasi
 
Mamlakatimizda amalga oshirilayotgan yangi o‘quv rejalari va dasturlarga 
o‘tish davrida jamiyat va atrof-muhit o‘rtasidagi aloqalarni uyg‘unlashtirish atrof-
muhitga jiddiy munosabatni o‘rnatish va shakllantirish masalalari muhim ahamiyat 
kasb etadi. Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining yosh xususiyatlariga javob beradigan va 
dars talablariga mos keladigan maqsadini aniqlash bunday yangilanishning asosiy 
masalasidir. Boshlang‘ich ta’lim dars jarayonida bir qator ishlar fanlararo aloqalarga 
bag‘ishlangan. Bu fanlarni integratsiyalashda o‘zbek olimlardan R.Mavlonova, 
Q.Abdullayeva, N.U.Bekboyeva, A.G.Grigoryans ishlarida ko‘rib chiqilgan. 
Integratsiyalashgan dars natijalari o‘qituvchilarning ijodiy fanlari rivojida namoyon 
bo‘ladi. Fanlararo integratsiya – bir necha o‘quv predmetning bir-biriga taalluqli 
sohalarini ko‘rsatish emas, balki integratsiyalab o‘qitish orqali o‘quvchilarga 
atrofimizdagi dunyoning yaxlitligi haqida tasavvur berishdir. Olimlarning 
ta’kidlashicha, integratsiya o‘quvchi dunyoqarashini shakllantirishni tezlashtiradi.
Integratsiyaning quyidagi darajalarini belgilash mumkin.
1. Tematik (mavzuiy) integratsiya
2. Muammoli integratsiya
3. Konseptual integratsiya
4. Nazariy intergratsiya
Pedagogikada uzviylik, predmetlararo aloqadorlik, o‘zaro aloqadorlik 
integrativ aloqadorlik darajalarida talqin etiladi. Uzviylik – o‘zlashtirilgan bilim, 
ko‘nikma va malakalarni asta sekinlik bilan kengayib. chuqurlashib, mukammalashib 
borishini ko‘zda tutadi Predmetlararo aloqadorlik – o‘zining mohiyatiga ko‘ra keng 
tushuncha bo‘lib, o‘rganilayotgan obyektning turli jihatlari, xususiyatlarini har 
tomonlama ochib berilishini nazarda tutadi. O‘zaro aloqadorlik – mohiyatiga ko‘ra ikki 
o‘quv predmetlari orasidagi aloqadorliklarni, ya’ni birinchi o‘quv predmeti bo‘yicha 
o‘zlashtirilgan bilim va ish harakat usullarini ikkinchisida qo‘llashi va aksincha 


267 
qo‘llanilishini ifodalaydi. Integrativ aloqadorlik esa nisbatan yuqori darajali 
aloqadorlik bo‘lib, avval zikr etilganlaridan o‘quv dasturiga maqsadga muvofiq 
kiritilganligi bilan farq qiladi va albatta, uni ta’minlashni talab etadi. Natijada obyekt 
haqida tizimli, mukammal bilim, ish-harakat usullari shakllanishiga imkon yaratadi.
Bugungi kunda integratsiyaga asoslangan darslarni tashkil etishda bir qator 
ta’lim metodlaridan unumli foydalanilmoqda. Shulardan biri “Insert” usulidir. Buni 
quyidagi usulda tashkil etish mumkin:
Ma’ruza matnini o‘qib, matnning chetiga quyidagi belgilarni qo‘yib chiqing:
V – bilaman
+ - men uchun yangi ma’lumot
- - men bilgan ma’lumotni inkor qiladi
? – noaniq (aniqlashtirish talab qiladigan) qo‘shimcha ma’lumot.
2. Olingan natijalarni jadval shaklida rasmiylashtiring.
An’anaviy darslarni ko‘z oldimizga keltirsak, o‘qituvchi mavzuni chiroyli 
tushuntiradi, savol-javob mavzu doirasida uyushtiriladi. Keyingi darsda o‘quvchilar 
o‘qituvchi kabi gapirishga harakat qiladi, kitobdan mavzuni qayta-qayta o‘qiydi, 
biyron aytib beradi. Berilgan savollar ham asosan shu o‘tilgan mavzu doirasida bo‘ladi. 
Jurnallar “besh” bilan to‘lib boradi. Oradan bir oz vaqt o‘tib mavzu so‘ralganda 
o‘quvchi aytishga qiynalib qoladi. Yuzaki yodlashning natijasi shunday mavhum 
holatlarga olib keladi. Masalan, 45 minutlik darsning yarmidan ko‘p vaqtini darslikdagi 
matnlarni ko‘chirtirish bilan o‘tkazgan o‘qituvchilar ham yo‘q emas. Bugungi darslar 
o‘quvchini mustaqil fikrlashga bahs munozaraga, o‘zini-o‘zi tahlil eta olishga, 
egallagan bilimlarini amaliyotga qo‘llay olish. Bola tafakkurini rivojlantirishga xizmat 
qilishi kerak. Integratsiyalashgan darslarni tashkil etishda yana FSMU 
texnologiyasidan foydalanish ham yaxshi samara beradi. Ushbu texnologiya 
munozarali masalalarni hal etishda hamda o‘quv jarayonini bahs-munozarali 
o‘tkazishda qo‘llaniladi, chunki bu texnologiya o’quvchilarni o‘z fikrini himoya 
qilishga, erkin fikrlash va o‘z fikrini boshqalarga o‘tkazishga, ochiq holda 
bahslashishga hamda shu bilan birga bahslashish madaniyatini o‘rgatadi. 


268 
Tinglovchilarga tarqatilgan oddiy qog`ozga o‘z fikrlarini aniq va qisqa holatda ifoda 
etib, tasdiqlovchi dalillar yoki inkor etuvchi fikrlarni bayon etishga yordam beradi.
F – fikringizni bayon eting
S – fikringiz bayoniga sabab ko‘rsating
M – ko‘rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring
U – fikringizni umumlashtiring
Bugungi kunda boshlang’ich ta’lim yo’nalishidagi fan o‘qituvchilari mazkur 
imkoniyatlarning baridan unumli foydalanmoqdalar va dars jarayonida barchasini 
qo‘llashga harakat qilmoqdalar.
O’qish darslarini odobnoma, musiqa, texnologiya, matematika, ona tili 
tabiatshunoslik, tasviriy san’at fanlari bilan bog‘lab o‘qitish orqali o‘qituvchilar o‘z 
fanlariga bo‘lgan qiziqishni uyg‘otishlari mumkin.
Masalan: 4-sinf O’qish kitobida “HIDI, TILIMI VA MAZASIDAN” nomli 
matn berilgan. Dars jarayonida o‘quvchilarni 3 guruhga bo‘lish mumkin.
1-guruh matnda uchraydigan joy nomlarini yozadi.
2-guruhdagilar matn mazmuniga xos bo’lgan qovun shaklini yasaydilar. 
3-guruhdagilar matn mazmuniga mos rasm chizadilar. 
So‘ngra topshiriqlar quyidagicha bo‘lishi mumkin:
1. Chizilgan rasm asosida matnni qaytadan hikoya qilib bering.
2. Joy nomlari tarkibidan unli va undoshlarni aniqlab, ularni bo’g’inlarga 
ajratib bering.
3. Qovun haqida yod olingan she’rni aytib bering.
Topshiriqlar asosida o’quvchilarning ona tili, tasviriy san’at va texnologiya 
fanlaridan olgan bilimlari sinaladi va o’z navbatida mustahkamlnadi. 
Bu usullar orqali olingan bilim mustahkamlanadi va yangi bilimlar bilan 
boyiydi

Download 4,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   247




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish