Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика университети

Сўз ўзгартирувчи ва шакл ясовчи қўшимчалар етакчи ва кўмакчи феълга қўшилиши мумкин: айтдим-қўйдим.

• Сўз ўзгартирувчи ва шакл ясовчи қўшимчалар етакчи ва кўмакчи феълга қўшилиши мумкин: айтдим-қўйдим.
• Кўмакчи феъллар фақат феълга қўшилади.
• Тилимизда фақат етакчи ёки фақат кўмакчи бўлиб келадиган феъл мавжуд эмас: олиб кел.
• Кўмакчи феълли сўз қўшилмаси луғавий бирлик ва ясама сўз ҳисобланади.

Тўлиқсиз феъллар

• Эмоқ феълининг эди, экан, эмиш, эрди, эса, эмас шакллари тўлиқсиз феълдир.
• Феъл ва феъл бўлмаган сўзлар билан қўлланади.
• Ёлғиз ишлатилмайди, ёлғиз холда луғавий маъно англатмайди.
• Ёлғиз ўзи тусланмайди.
• От-кесим таркибида боғлама вазифасини бажарад: Унинг мақсади олийжаноб экан.

Бўлишли ва бўлишсиз феъллар

• Бўлишли феъл иш-ҳаракат ҳақидаги тасдиқни ифодалайди, махсус кўрсаткичга эга эмас.
• Бўлишсиз феъллар иш-ҳаракат ҳақидаги инкорни ифодалайди ва махсус кўрсаткичлар(-ма, -май, -мас, -маслик) ҳамда инкор билдирувчи сўзлар(эмас, йўқ) ёрдамида ҳосил қилинади:ишламадим, ишлаган эмасман, ишлаганим йўқ.

Мураккаб феълда бўлишсиз шакл ҳар икки феълга қўшилса, бўлишлилик ифодалайди: ёзмай қўйма (ёз).

• Мураккаб феълда бўлишсиз шакл ҳар икки феълга қўшилса, бўлишлилик ифодалайди: ёзмай қўйма (ёз).
• Баъзан бўлишли шакл мазмунан бўлишсизликни ифодалайди: Унга ўқисин дебманми?(демадим).
• Кўмакчи феълли сўз қўшилмасида бўлишсиз шаклнинг турлича қўшилиш холати мавжуд: айтиб турма, айтмай тур, айтмай турма.

Нисбат (даража)лар

• Аниқ нисбат махсус кўрсаткичи йўқ: иш-ҳаракат эга томонидан аниқ бажарилади; борди, олиб келяпти, ўтирган экан.
• Ўзлик нисбати /-л, -ил, -н, -ин/ ҳаракат бажарувчисининг ўзида қолади; ўран, чўмил, қимтиниб тур, ясан, суркал, қийналди.
• Мажҳул нисбати /-л, -ил, -н, -ин/ ҳаракат бажарувчиси номаълум бўлади; борилди, олинди, уланди, олиб чиқилди, кесилди.
• Биргалик нисбати /-ш, -иш /: ҳаракат биргаликда бажарилади: баҳслашди, айтишди.