Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги низомий номидаги тошкент давлат педагогика

йил”, “Мустақиллик” куни ва бошқалар кенг нишонланади. Болалар бу 
байрамларда қатнашадилар. Катта ёшдаги боғча болаларига ҳар бир байрам ва 
тантананинг аҳамиятини уларнинг ёшларига мос ҳолда тушунтиришади. Бу 
ўринда тарбиячининг вазифаси-болаларнинг ҳиссиётларга таъсир этиб, уларда 
ўз 
халқидан 
ҳамда 
унинг 
қадриятларидан 
ғурурланиш 
ҳиссини 
шакллантиришдан иборатдир.
Шундай қилиб, боғча болаларини табиат, ҳозирги давр воқеалари билан 
таништириш орқали уларнинг ақлий қобилияти, ахлоқий ва эстетик ҳислари 
шаклланиб боради. 
НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ 
1. Ақлий тарбия ва таълимнинг мазмунини айтинг.
2. Ақлий ривожланиш деб, нимага айтилади.
3. Ақлий тарбиянинг мақсад ва вазифалари.
4. Ақлий тарбиянинг методологик асослари. 
5. Болалар билимларни қандай жараёнларда эгаллайдилар?
6. Болалар боғчасида таълим-тарбия дастури ва аҳамияти.
7. Болаларда табиатга бўлган муносабатни шакллантиришнинг ўзига хос 
хусусиятлари нималардан иборат?
8. Болаларга меҳнат тўғрисидаги тушунчалар қандай сингдириб борилади 
 
 
 
 
 
 
 

---

61 
 
 
 
Режа: 
1. Ахлоқий тарбиялашнинг назарий асослари.
2. Болалар боғчасида ахлоқий тарбия воситалари.
3. Ахлоқий тарбия бериш методлари.
4. Ахлоқий одатларни тарбиялашнинг педагогик шарт-шароитлари. 
1. Ахлоқий тарбиялашнинг назарий асослари. 
“Ахлоқ” ижтимоий тушунчалардан бири бўлиб, унинг моҳияти шахс 
хатти-ҳаракатлари, юриш-туриши, турмуш тарзи, ҳаёт кечириш тамойиллари, 
қоидалари, шунингдек, ижтимоий муносабатлар мазмунини ифодалайди. 
Шунинг учун ҳам ахлоқ ижтимоий ҳодиса сифатида жамият маънавий - руҳий 
ҳаётида муҳим аҳамият касб этади. “Ахлоқ” тушунчаси оила фикри асосида 
тартибга солинувчи фаолият тарзида кишилик жамиятининг илк босқичида 
шаклланган. Демак, “ахлоқ” тушунчаси қадим-қадимдан ижтимоий фалсафий, 
психологик, педагогик, тарихий, бадиий, этнографик ва маданият- шуносликка 
оид асарларда ушбу тушунча турли кўламларда ишлатиб келинган. Ахлоқ 
(хулқ-aтвop демакдир)-ижтимоий онг шаклларидан бири бўлиб, ижтимоий 
тартиб қоида бўлиб, бу тартиб қоида ижтимоий ҳаётнинг барча соҳаларида 
кишиларнинг хатти- ҳаракатини тартибга солиш вазифасини бажаради. Ахлоқ 
шахс тараққиётининг юқори босқичи бўлган маънавий мойилликни асосини, 
пойдеворини ташкил этади. Ахлоқ кишиларнинг хулқ-атвор меъёрлари ва 
қоидалариғи, уларнинг ўз-ўзига, бошқа кишиларга, меҳнатга, жамиятга 
муносабати каби ахлоқий тушунчаларни ўз ичига олувчи ижтимоий онгнинг 
алоҳида шаклидир. Ахлоқ тарихий хусусиятга эга, чунки у кишилик жамиятда 
авлодлар томонидан тўпланган ахлоқий тажрибалар ва муносабатларни акс 
эттиради.
Зеро, ахлоқсиз, ахлоқий талаб ҳамда уларда ифода этилган ғояларсиз 
шахснинг руҳан ва жисмонан етуклигининг асоси бўлган маънавий комиллик 
шаклланади. Демак, инсоннинг баркамоллиги, аввало, унинг маънавий 
жиҳатдан етуклиги билан белгиланади. Бизнинг назаримизда, шахс маънавияти 
унинг онгида кечадиган ижобий мазмунга эга ўй фикрлари, ниятлар, ғоялар, 
назария ва таълимотлар мазмунининг амалий фаолиятидаги татбиқида намоён 
бўлувчи руҳий жараёндир. Шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, шахс маънавияти 
асосида ижобий мазмунга эга бўлган, ўй фикрлар, ниятлар, ғоялар, назариянинг 
ва таълимотлар мазмунини тушуниб етишишини эътиборга олиш лозим. Демак, 
ўзбек халқининг маънавияти ҳақиқатгўй ва адолатли бўлиш, жаҳолат ва