Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Навоий кон-металлургия комбинати

10 - AMALIY MASHG‘ULOT

Mishyakli brikmalar bilan foydalanish xavfsizlik qoidalari.

Xonadonlarda baxtsiz hodisalar sodir bo’lishini oldini olish uchun mavjud xavfli maishiy moddalar bilan ishlashning asosiy qoidalarini bilish zarurdir.

Xonadonlardagi xavfli maishiy moddalar quyidagilar hisoblanadi:

• 
  Portlovchi;
  
• 
  Yengil alanga oluvchi;
  
• 
  Yonuvchi;
  
• 
  Zaharli;
  
• 
  Kimyoviy xavfli;
  
• 
  Radioaktiv moddalar.
  

Xavfli maishiy moddalar bilan ishlash jarayonida ularni ishlatish qoidalarining buzilishi baxtsiz hodisalar – shikastlanish, kuyish, zaharlanish, moddiy zarar, insonlarni halok bo’lishiga olib keladi.

Xavfli maishiy moddalarni ishlatish natijasida kelib chiqishi mumkin bo’lgan xavf darajasi quyidagilarga bo’linadi:

Nisbatan xavfli oqartiruvchi va dezinfektsiyalovchi moddalar (ularni ko’zga tushishidan saqlanish kerak);

Xavfli – uksus essentsiyasi, kislota, ishqor, antifriz, so’ndirilmagan ohak (ular hayot uchun xavflidir);

Yong’indan xavfli – aerozollar, erituvchi suyuqliklar, benzin, spirt, o’simliklarga ishlov berishda va hashoratlar bilan kurashishda ishlatiladigan suyuqliklar (ularni olov yaqinida sepish yoki ishlatish mumkin emas);

Zaharli fotoreaktivlar, dog’ ketkazuvchi suyuqliklar, o’simliklarni muhofazasi uchun ishlatiladigan preparatlar, hashoratlar va kemiruvchilar bilan kurashishda ishlatiladigan moddalar (ular juda zaharlidir).

Xavfli maishiy moddalar bilan bog’liq bo’lgan hodisalarning oldini olishda:

Xavfli maishiy moddalarni xavfsiz, yosh bolalar ololmaydigan joylarda saqlash;

Xavfli maishiy suyuqliklarni idishdan oqib ketmasligi va bug’lanib ketmasligi uchun ularning idishlari og’zini mahkam berkitish;

Aerozollar, oson alangalanuvchi va portlovchi moddalarni elektr isitgich va olovli manbalar yaqinida saqlamaslik;

Xavfli maishiy suyuqliklarning idishlariga ularning nomini yozib qo’yish;

Sovutgichda saqlanadigan dori-darmonlarni yaxshi, mahkam yopilgan va nomlari yozilgan idishlarda saqlash;

Tanish bo’lmagan suyuqlik, kukun, pasta va boshqa narsalarga tegmaslik, ularni hidlab yoki til tegizib aniqlashga aslo harakat qilmaslik;

Kuchli ta’sir etuvchi moddalar bilan ishlashda (kislota, ishqor, eritgichlar) yengi uzun kiyim kiyib, himoya ko’zoynagi va etakni (fartuk) taqib ishlashni esda tutish kerak.

Xavfli maishiy moddalarni: tez alangalanuvchi, yemiruvchi va portlovchi moddalar, zaharli moddalar, oziq-ovqat va dori-darmonlarni bir joyda saqlanishiga yo’l qo’ymaslik kerak.

Xavfli maishiy moddalar bilan bog’liq bo’lgan baxtsiz hodisalar sodir bo’lganda amalga oshiriladigan tadbirlar va xatti-harakatlar quyidagilardan iboratdir:

Kimyoviy moddalar ta’sirida kuyganda:

Kislotadan kuygan joyni oldin sovuq suv bilan keyin esa sovun eritmasi bilan yuvib tashlash;

Ishqordan kuygan joyni sovuq suv bilan yuvib tashlab, keyin 2-3% 37 kislota eritmasi (uksus, olma sirkasi, limon kislotalari) bilan yuvib tashlash;

So’ndirilmagan ohakdan kuyganda – shikastlangan joyga yog’ bilan ishlov berish kerak.

Kimyoviy moddalar ta’sirida kuyganda ularning turidan qat’iy nazar shifokorga murojaat qilish kerak.

Zaharli kimyoviy moddalar ta’sirida zaharlanganda:

Tezda 103 telefoni orqali tez yordamni chaqirish;

Zaharli moddalar ovqat orqali organizmga o’tgan bo’lsa, 1-1,5 litr iliq suv ichirib qayt qildirish yo’li bilan oshqozonni tozalash zarur.

Dori-darmonlar ta’sirida zaharlanishda:

Tezda 103 telefoni orqali tez yordamni chaqirish;

Oshqozonni tozalash;

Zaharlangan kishining nafas olishi buzilganda unga sun’iy nafas oldirish zarur.

1.