Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Навоий кон металлургия комбинати

5. Саноат жароҳатланиши ва касб касалликларини ўрганиш усуллари.

Саноат корхоналарида бахтсиз ҳодисалар ва уларни келтиириб чиқарувчи хавфли ҳолатлар бахтсиз ҳодисаларнинг келиб чиқишига сабаб бўладиган омилларни йўқотиш мақсадида аниқланади. Бу ишлар асосан оқилона усулларни қуллаш, бахтсиз ҳодиса ва касб касалликларининг келиб чиқишидан холи бўладиган иш шароитини ташкил қилиш ҳисобига амал оширилади.

Бахтсиз ҳодисалар сабабларини аниқлаш учун асосан икки усулдан фойдаланилади.
1.Статистика усули. Бу усул бахтсиз ҳодисаларнинг умумий статистик ҳисобга олинган саноат жароҳатланиши материалларини таҳлил қилишга асосланган. Мазкур усул саноат жароҳатланишини таҳлил қилиш учун асосий материалларини таҳлил қилишга асосланган. Бу бу усул билан саноат жароҳатланишини аниқловчи частота коэффициенти ва жароҳатнинг оғирлиги коэфициентининг ўртача кўрсатгичини олиш мумкин.
Бахтсиз ходисаларнинг такрорланиш коэфициентини, 1000 ишчи ҳисобига , маълум вақт давомида саноат корхонасида келиб чиққан бахтсиз ҳодисаларнинг ўртача миқдорини қўйдаги формула орқали аниқлаш мумкин.

Бунда Р-маълум вақт ичидаги жароҳатланганлар сони; Т- шу вақт ичида корхонада ишлаган ишчилар сони. Жароҳатланиш коэффициенти машиносозлик саноатининг қайси корхонасида бахтсиз ходисалар кўпроқ вужудга келаётганлиги ҳақида маълумот беради.

Бахтсиз ҳодисанинг оғирлик коэффициентини, яъни ҳар бир жароҳатланишнинг ўртача йўқотилган иш кунлари ҳисобини кўрсатувчи К ни қўйдаги формула билан аниқлаш мумкин.



Бунда П- ҳамма бахтсиз ҳодисага учраганлар томонидан йўқотилган иш кунлари сони; Р-шу дарвда бахтсиз ҳодисага учраганлар сони.
Шуни айтиб ўтиш керакки, бу кўрсаткич ҳақиқий оғир жарохатланиш белгиларини кўрсата олмайди, чунки унинг таркибига ногиронлик ва ўлим билан тугаган бахтсиз ҳодисалар киритилмаган, улар алоҳида ҳисобга олинади.
Статистика усулини иккига бўлиб қараш қабул қилинган: булар гуруҳ ва топографик усуллардир.
Гуруҳ усули. Статистик усулининг таркибий қисми ҳисобланади ва бахтсиз ҳодисаларнинг бир хил шароитларда ва айрим белгилари билан (масалан вақти ва содир бўлган жойи, бахтсиз ҳодисанинг хусусиятини ва ҳ.қ.) гуруҳ ҳолида такрорланишини аниқлаш имкониятини беради.