Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги навоий давлат кончилик инстетути

Энергиянинг сақланиш қонуни. Ёпиқ системадаги жисмларнинг тўлиқ механик энергияси Е ўзгармас бўлиб, бир турдан иккинчи турга, яъни кинетик энергия дан потенциал энергия га ва аксинча айланиб туради:
.
Агарда жисмга (жисмлар системасига) ташқи кучлар (масалан, ишқаланиш кучи, тортиш кучи) таъсир этаётган бўлса у ҳолда энергиянинг сақланиш қонуни бажарилмайди.
У ҳолда қуйидаги муносабат ўринлидир. , бунда А – жисмга таъсир этаётган ташқи кучларнинг бажарган иши, Е ва Е₀ – жисмнинг бошланғич ва охирги энергияси, - тўла механик энергиянинг ўзгариши.
Импульснинг сақланиш қонуни. Ньютоннинг иккинчи қонунини қуйидаги кўринишда ёзиш мумкин. , бунда - куч импульси, - жисм импульси. Ньютоннинг иккинчи қонунини дифференциал кўринишда ёзсак
.
Агар ўзаро таъсирлашувчи жисмларга ташқаридан қўшимча кучлар, масалан, ишқаланиш кучлари, электр ва магнит кучлар таъсир этаётган бўлса унда қуйидаги муносабат ўринлидир.

бунда - системадаги ҳамма m массали жисмлар импульсининг ўзгариши. Ташқи кучлар мавжуд бўлмаса, унда импульснинг сақланиш қонуни қуйидагидан иборат бўлади.

Икки жисмнинг ўзаро таъсирлашишидаги импульснинг сақланиш қонуни

кўринишда бўлади.
Бунда лар жисмларнинг тўқнашишидан олдинги тезликлари, лар тўқнашгандан кейинги тезликлари, лар жисмларнинг массалари.
Массалари бўлган икки жисмнинг бир тўғри чизиқ бўйлаб ноэластик марказий тўқнашишдан кейинги уларнинг умумий тезлиги қуйидаги формуладан топилади:

бунда - биринчи жисмнинг, - иккинчи жисмнинг тўқнашишидан олдинги тезликлари.
Эластик марказий урилишдан кейин жисмлар турлича тезликлар билан ҳаракатланади. Биринчи жисмнинг урилишидан кейинги тезлиги

ва иккинчи жисмнинг урилишидан кейинги тезлиги