Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик-технология институти “бухгалтерия ҳисоби ва аудит”

5-МАВЗУ: СУҒУРТА ФОНДЛАРИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ ВА УЛАРНИНГ ШАКЛЛАНИШИ
Режа
1. Суғурта ташкилотининг даромадлари ва уларнинг гуруҳланиши.
2. Суғурта ташкилотининг харажатлари ва уларнинг таркиби.
3. Суғурта ташкилотларида молиявий натижани шаклланиши.
1. Суғурта ташкилотининг даромадлари ва уларнинг гуруҳланиши.
1. Суғурта ташкилоти ҳаётни суғурта қилиш борасида тузилган ҳар бир шартномада турли даражадаги суғурта тарифини қўллаши ёки даромадлилик меъёрини ҳар бир шартнома бўйича мустақил равишда ҳисоблаб чиқиши ва белгилаши мумкин. Ҳаётни суғурта қилиш класслари бўйича даромадлилик меъёрлари қатъий белгиланган бўлиши, унинг тариф ставкаларига ўзгаришлар киритиш эса, давлатнинг ваколатли органи билан келишилган ҳолда амалга оширилиши лозим. ⁷
Суғурта ташкилотларида асосий даромад ва харажатлар ҳисоби ўзига хослиги билан фарқ қилади. Суғуртани амалга ошириш, қонунчиликда ман этилмаган бошқа фаолият билан шуғулланиш натижасида ҳисоб рақамига келиб тушган пул маблағларининг жами унинг даромади ҳисобланади.
Суғурта ташкилоти даромадларини гуруҳлашнинг турли вариантлари мавжуд. Улар ичида манбаларга кўра, олинган даромадларни уч гуруҳга бўлишга асосланган вариант кенг қўлланилади (1-чизма):
а) суғурта фаолиятидан олинган даромадлар. Суғурта операцияларини амалга оширишдан олинган даромадлар суғурталовчи даромадларининг асосий манбаи ҳисобланади. Бу даромадларнинг асосий қисми суғурта шартномалари бўйича ундирилган мукофотлар ҳисобига шакллантирилади. Суғурта ташкилотининг мукофот тушумлари ҳажмига суғурта мажбуриятлари портфелининг таркиби ва тузилиши, тариф сиёсати, маркетинг стратегияси ҳамда бошқа қатор омиллар ўзаро боғлиқликда таъсир этади.

1-чизма