Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги наманган муҳандислик – Қурилиш институти

ОЛИЙ ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА МАЛАКА ТАЛАБЛАРИ ВА ФАН 
ДАСТУРЛАРИНИНГ БОҒЛИҚЛИГИНИ ТАЪМИНЛАШ 
доц. Х.Т. Бўриев, доц. И.А.Усманов 
(Самарқанд давлат архитектура-қурилиш институти) 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 20 апрелдаги “Олий 
таълим тизимини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги
2909–
сонли Қарорида Олий таълим тизимига қўйиладиган асосий вазифалардан бири 
“...ўқув жараёнига халқаро таълим стандартларига асосланган илғор педагогик 
технологиялар, ўқув дастурлари ва ўқув-услубий материалларини кенг жорий 
қилиш”дан иборат деб белгиланган.
1
Ушбу вазифаларнинг бажарилиши таянч олий таълим муассаслари олдига 
катта масъулият юклайди, чунки Давлат таълим стандартларининг асосий 
бўғини бўлажак мутахассисга илмий-услубий жиҳатдан асосланган малака 
талабларни белгилашни тақозо қилади. Малака талабларнинг бир қанча муҳим 
жихатлари мавжудки, уларнинг таълим жараенига таъсири бошқа омилларга 
нисбатан анча юқори ҳисобланади, яъни: 
-
илғор жаҳон тажрибаси ва илмий изланишлар натижаларига 
асосланганлиги; 
-
ўқув жараёни мақсади ва мазмунини ўзида мужассамлаштиргани; 
-
битирувчи сифатининг баҳолаш мезонларини акс эттириши;
-
фанларнинг сони, кетма кетлиги ва мазмунини белгилаб бериши. 
Ушбу ҳусусиятлар малакавий талабларини ишлаб чиқишда самарали 
ёндашиш механизмининг қўлланилишини талаб қилмоқда. Ушбу мақолада 
бизлар 5232900 – Ишлаб чиқаришни ташкил этиш ва бошқариш (қурилиш) 
бакалавриат таълим йўналишининг малака талабларининг ўзига хослиги хақида 
сўз юритмоқчимиз. Аввало малака талабларини ишлаб чиқиш кадрлар 
истеъмолчиси бўлмиш иш берувчи ташкилотларнинг фикри ва эҳтиёжларини 
ўрганишдан бошланади. Иш берувчининг вакиллари билан интервью ўтказиш 
талаб қилинадиган билим ва кўникмалар тўғрисида аниқ тассаввурга эга 
бўлишга 
ёрдам 
беради. 
Замонавий 
ташкилотларнинг 
раҳбарлари 
битирувчиларининг 
амалиётда 
бажариладиган 
вазифаларни 
сифатли 
бажаришларига манфаатдордир, шунинг учун интервьюда бўлажак мутахассис 
қандай бўлишини кўрсата оладилар.
Малака талабларни замон талабаларига жавоб бериш уларнинг 
ўтиладиган фанлар билан узвий боғлиқлигидадир. Шу муносабат билан малака 
талабларининг шаклланишида фанларнинг иштирокини бедгилаб олиш катта 
аҳамиятга эга. Мисол тариқасида юқорида келтирилган таълим йўналиши учун 
умумкасбий фанларнинг малака талабларига боғлиқлигини кўрсатмоқчимиз (1-
жадвал). 
 
1
Ўзбекистон Республикаси Президентининг Қарори “Олий таълим тизимини янада 
ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”. 2017 йил 20 апрел, № ПҚ-2909. www.lex.uz 
7

---