Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий

 
Ишнинг мақсади: 
Тюрк бўйича
 
рефлекс вақтини аниқлашни ўрганиш 
Керакли жиҳозлар
: бақа, илгак осилган штатив, препарат тайѐрлаш 
учун инструментлар (катта ва кичик қайчилар, пинцетлар, зонд), 0,5%, 0,3% 
ва 0,1% ли сульфат кислота эритмалари, бақа оѐғини ювиш учун сув 
солинган стакан, секундомер.
Ишнинг бажарилиши.
1. Спинал бақа тайѐрланади. Бунинг учун 
бақанинг орқа миясини бутун қолдириб бош миясини кесиб ташланади. Орқа 
мияли препаратни штатив илгагига илинади.
2. 2-3 миндан сўнг бақанинг бир оѐғини 0,1% ли сульфат кислота 
эритмасига солинади. Оѐқ кислотага солингандан қанча вақтдан кейин жавоб 
реакцияси рўй бериши кузатилади.
3. Бақа оѐғини сув билан ювиб ташланади. Сульфат кислотасининг 
юқорироқ концентрациялари (0,3%, 0,5%) билан тажрибани қайтаринг.

---

37 
4. Олинган натижани қуйидаги схема шаклида дафтарга ѐзинг. Улар 
асосида график чизиб хулоса чиқаринг. 
 
 
 
 
 
5-ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ. Рефлектор фаолиятнинг 
қонуниятлари. Суммация, иррадиация, индукция ва координация 
қонунлари. Бўсаға кучини аниқлаш. Парабиоз ҳолатини ўрганиш. 
Ишнинг мақсади: 
Рефлектор фаолиятнинг асосий жараѐнлари билан 
танишиш. 
Ишнинг режаси: 
1.
И.М. Сеченовнинг суммация (тўпланиш) қонуни билан танишиш. 
2.
Қўзғалишнинг иррадиацияси ва генерализацияси (тарқалиши) билан 
танишиш. 
3.
Рефлектор фаолиятининг тормозланишини кузатиш 
4.
Индукция қонунлари, орқа мия рефлексларининг координацияси билан 
танишиш. 
Керакли жиҳозлар: 
Бақа, штатив қисқичли илмоғи билан, сувли банка, 
қайчи, иккита пинцет, дока, фильтр қоғози, сульфат кислотанинг 0,5% 
эритмаси. 
1. Сеченовнинг суммация қонунини кузатишда бақанинг бош мияси 
кесиб ташланиб, пастки жағи штатив илмоғига осилади. Сўнгра пинцет 
билан бақанинг орқа оѐғи бир марта жуда секин қисилганда бақа харакат 
қилмайди, чунки бу таъсирларнинг кучи поғона кучидан паст. Кейин шундай 
секин таъсир қилиш кетма-кет бир неча марта такрорланади. Кучсиз 
таъсирларга жавобан пайдо бўлган суст қўзғалишлар тўпланиб рефлекс 
ҳосил қилади. Қўзғалишнинг бу хилдаги тўпланиши 
суммация
дейилади (23- 
расм). 
Сульфат кислота эритмаси, % Рефлекс вақти, сек. 
0,1 
0,3 
0,5 

---

38