Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Мирзо Улуғбек номли Ўзбекистон Миллий

Қўл сканерлари
. Энг оддий сканер бўлиб, унда олинган тасвир сифат 
жиҳатдан анча паст (
бир дюймда150 нуқта
). Бундай сканерлар ҳаракатланувчи 

---

8 
қисмга эга эмас. Шунинг учун ҳам сканерлаш ҳужжат бўйлаб сканернинг силжиши 
билан ташкил этилади. Бундан ташқари, сканерлаш жойи (полоса) жуда ингичка 
бўлиб, бир варақли ҳужжатни сканерлашда бир неча бор ҳаракат қилиш керак 
бўлади.
Одатда, қўл сканерлари матнли ахборотларнинг тимсолини яратишда 
асқотади, расмли ахборотларни қайта ишлашда эса деярли ишлатилмайди. Чунки 
график ахборотларни сканерлаш жуда қийинроқ кечади ва аниқлиги ҳам анча 
камайиб кетади, чунки қўл ҳаракатини ҳамиша бирдай тезликда жорий этиш анча 
мушкулдир. Қўл сканерларига мисол тариқасида штрих-сканерни келтириш 
мумкин. Штрих-сканерлар кўпинча савдо системасида ишлатилиб, олди-сотди 
ашѐларини ҳисоблаш жараѐнини автоматлаштириш имконини яратади (кредит 
карталар, смарт карталар каби тўлов воситалари билан иш юритиш жараѐни). 
Саҳифали сканерлар
. Бундай сканерлар стандарт форматдаги бир варақли 
ахборотни сканерлаш имкониятига эга. Сканерлаш блоки ҳаракатсиз, қоғоз 
ўрнатилгач, махсус валиклар орқали тортилади (худди принтердаги каби). 
Сканерлаш даражаси нисбатан анча юқори, аммо электрон ҳужжат ташкил этиши 
мушкулроқ. 
Планшетли сканерлар
. Қоғозли ҳужжатлар билан иш юритиш жараѐнида 
сифатли сканерлаш ва максимум қулайликка эга. Планшетли сканерлар қопқоғи 
остида шаффоф асос бўлиб, уерга сканерланадиган қоғозли ҳужжат 
жойлаштирилади. Сканерлаш блоки ҳужжат бўйлаб ҳаракатда бўлиб, ахборотни 
ўқиш чизиғи (линейкаси) қоғоз варағига параллел равишда секин ҳаракатланиб 
тасвир нуқталарини бирма-бир нуқталар бўйича ўқийди. Ўқиш чизиғида ПЗС 
(прибор с зарядовой связью-зарядли боғловчи восита) элементлари жойлашган. 
Бундай сканерлар аниқлиги анча юқори бўлиб, ҳар дюймда 300 дан 1200 нуқтагача 
график тасвир нуқталарини ўқиб компьютерга киритиши мумкин. Сканерлаш 
даври стандарт матнли варақ учун бир секунддан то бирнеча секундгача давом 
этади (1-расм). 

---

9