Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон

экспоненциал фаза
бошланади, бу фазада ҳали 
моддалар алмашинувида заҳарли моддалар ҳосил бўлмаган бўлиб, 
бактериялар тезлик билан кўпаяди. 
3.
Ўсишни секинлаштирувчи фаза
. Бу фазада энди озиқ моддалар 
камаяди ва моддадар алмашинуви натижасида заҳарли моддалар тўпланади, 
бу эса ҳужайраларнинг кўпайишига тўсқинлик қила бошлайди ва ҳатто 
ҳужайралар нобуд бўлади. 
4.
Стационар фаза
. Бу фазада янги ҳосил бўлаётган ва нобуд 
бўлаётган ҳужайралар сони тенг бўлади. 
5. 
Ҳужайраларнинг нобуд бўлиш фазаси
. Бу фазада ферментлар 
нобуд бўлган ҳужайраларни эритиб юборади (25-расм). 
Вақт, соат
25–расм. Микроорганизмларнинг ривожланиш фазалари 
Микробиологиянинг ривожланиши кейинги вақтда бу фазаларнинг 
янада аниқлаштирди (Мишустин, 1987) ва қуйидаги ривожланиш фазаларига 
бўлиб ўрганила бошланди (25-расм). 
1.
Бошланғич 
(
стационар) фаза
– микроорганизмнинг озиқ муҳитга 
тушгандан бошлаб, 1-2 соат давом этади. Бу фазада ҳужайра сони ортмайди. 
2.
Лаг фаза
– кўпайишнинг тутилиши (тормозланиши). Бу фазада 
бактериялар интенсив ўсади, аммо уларнинг бўлиниши жуда кам бўлади. Бу 
икки фазани бактерия популяцияси ривожланишининг муҳитга 
мослашув 
фазаси
деса бўлади.
3.
Логарифмик
фаза 
– экспоненциал кўпайиш фазаси. Кўпайиш 
катта тезликда кетади, ҳужайралар сони геометрик прогрессия бўйича 
ортади. 
Щ
ужа
йра
ла
р с
он
ин
ин
г 
лога
ри
фми

---

55 
4.
Манфий тезланиш фазаси 
– ҳужайралар камроқ фаол бўлади, 
генерация вақти чўзилади, чунки озиқа камаяди, заҳарли моддалар ҳосил 
бўлади, натижада кўпайиш сусаяди, баъзи ҳужайралар ўлади ҳам. 
5.
Стационар фаза
– ҳосил бўладиган ҳужайралар сони ўладиганлари 
сони билан тенглашади. Шунинг учун тирик ҳужайралар сони маълум вақт 
давомида бир хил даражада туради. Тирик ва ўлган ҳужайралар сони секин 
- аста кўпаяди. Бу фаза яна бошқача