Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий Университети

Тўлиқсиз доминантлик ҳолатда белгиларнинг ирсийланиши.
34-масала*. Қўнғир толали ғўза ўсимликлари оқ толали ўсимликлар билан чатиштирилганда, F₁ ўсимликлари новвот ранг толали бўлган. F₁ ўсимликлари қўнғир толали ва оқ толали ўсимликлар билан қайта чатиштирилганда, ҳар икки ҳолатда ҳам тола ранги бўйича ажралиш кетган. F₁ ўсимликлари қўнғир толали ўсимликлар билан қайта чатиштирилганда F_B да олинган ўсимликларнинг 1/2 қисми қўнғир ва 1/2 қисми новвот ранг толали бўлган. F₁ дурагайлари оқ толали ўсимликлар билан қайта чатиштирилганда эса F_B да 1/2 қисм новвот ранг толали ва 1/2 қисм оқ толали ўсимликлар олинган. Белгининг ирсийланиш қонуниятини аниқланг. Новвот ранг толали ўсимликлар ўзаро чатиштирилса кейинги авлодда фенотип бўйича қандай натижа олиш мумкин?
Масаланинг ечилиши:
Белги Ген
Қўнғир тола Fr^Br
Оқ тола Fr^br
Новвот ранг тола Fr^Br Fr^br

қўнғир тола оқ тола

P ♀ Fr^Br Fr^Br X ♂ Fr^br Fr^br
g Fr^Br Fr^br
F₁ Fr^Br Fr^br - новвот ранг тола
Толанинг қўнғир рангини ривожлантирувчи доминант Fr^Br гени толанинг оқ рангини ривожлантирувчи рецессив аллел - Fr^br устидан тўлиқсиз доминантлик қилганлиги сабабли гетерозиготали генотип - Fr^Br Fr^br янги фенотипнинг (новвот ранг толанинг) ривожланишига олиб келади.
новвот ранг тола қўнғир тола
P ♀ Fr^Br Fr^br X ♂ Fr^Br Fr^Br
g Fr^Br , Fr^br Fr^Br
F_B Fr^Br Fr^Br - қўнғир тола
Fr^Br Fr^br - новвот ранг тола
F_B да иккита фенотип - қўнғир толали ва новвот ранг толали ўсимликлар ҳосил бўлади. Нисбат 1 : 1. Тўлиқ доминантликдан фарқли ўлароқ, гетерозиготали генотип янги фенотип беради.
новвот ранг тола оқ тола
P ♀ Fr^Br Fr^br X ♂ Fr^br Fr^br
g Fr^Br , Fr^br Fr^br
F_B Fr^Br Fr^br - новвот ранг толали
Fr^br Fr^br - оқ толали нисбат 1 : 1

новвот ранг тола новвот ранг тола

P ♀ Fr^Br Fr^br X ♂ Fr^Br Fr^br
g Fr^Br , Fr^br Fr^Br , Fr^br
F₂ Fr^Br Fr^Br - қўнғир тола
Fr^Br Fr^br - новвот ранг тола
Fr^Br Fr^br - новвот ранг тола
Fr^br Fr^br - оқ тола нисбат 1 : 2 : 1
Тўлиқсиз доминантлик ҳолатида иккинчи авлодда генотип ва фенотип бўйича учта синф ҳосил бўлади, уларнинг нисбати 1 : 2 : 1.