Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон

Березозол
– славянлар календарида март ойи, қайиннинг 
гуллаши, «соковик» қайиннинг шарбатини олиш вақти. 
Бирлик еталони
- физик ўлчам бирлигини бошқа ўлчов 
воситаларига ўтказиш масадида уни қайта ҳосил қилиш ва сақлаш 
учун мўлжалланган ўлчов воситаси. 
Вақт
– табиатдаги бирор даврий ҳодисага, Ернинг ўз ўқи 
атрофида айланиш даврига нисбатан ҳисобланадиган ўлчов бирлиги. 
Вересень
– славянлар календарида сентябрь ойи, арчагулнинг 
гуллаши. 
“Гран”
“буғдой дони” маъносини билдиради. 

---

142 
Геохронология
– геологик вақтни турли номларга эга (эра, давр, 
аср) ва маълум кетма-кетликда жойлаштирилган шартли қисмларга 
бўлиш. Тарихий хронологияда ибтидоий жамият тарихини 
даврлаштириш айнан геохронологига асосланади. 
Гиппарх 
- (эрамизгача 190-125 йиллар) биринчи бўлиб Ойнинг 
ўлчамини ва ундан Ергача бўлган масофани аниқлаган. Гиппарх 
шахсий кузатувлари натижасида Қуёш йилининг узунлигини деярли 
аниқ ҳисоблаб чиққан (хато 6 дақиқа). Олим ўша давр учун улкан иш 
ҳисобланган 850 та юлдузларнинг ҳолати каталогини тузган эди.
Гиппарх цикли 
– Эрамиздан аввалги II асрда яшаган грек 
олими Гиппарх томонидан тузилган. У 4 та Калипп циклидан, яъни 
304 (
304
4
*
76

) йилдан бир суткани қисқартиришни таклиф қилади. 
Гиппарх цикли бирор-бир календарда қўлланилмаган. Калипп цикли 
фақатгина грек астрономлари томонидан ишлатилган. Ой-қуёш 
календарида 8 йиллик Клеостат ва 19 йиллик Метон цикллари кенг 
тарқалган. 
Григорий XIII 
– 1582 йилда Юлиан календарини ислоҳ қилиш 
учун махсус комиссия туздрган Рим папаси, унинг таркибида Балон 
университети профессори астроном ва математик Игнатий Данти 
(1536-1586) ҳам бор эди. Бу комиссияга янги календарь лойиҳасини 
тузиш вазифаси топширилади. Комиссия тақдим этилган барча 
календарь лойиҳаларини кўриб чиқиб, италиялик математик ва врач 
Алоизий Луижи Лилио (1520-1576) лойиҳасини маъқул топди. Луижи 
Лилио Перуджи шаҳридаги университетда тиббиётдан дарс берган. 
Ушбу календарь лойиҳасини унинг ўлимидан сўнг укаси Антонио 
Луижи нашр қилади. Календарь лойиҳаси папа Григорий XIII 
томонидан қабул қилинади, кунни 10 кун олдинга суришга фармон 
беради.