Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон

6. Товар баҳоси сиёсати ва вазифалари.
1. Товарга баҳо белгилаш сиёсати?
Товарга баҳо белгилаш бозорларнинг турига боғлиқ бўлади. Бозорлар қўйидаги тўрта турга бўлинади:
1. Рақобот асосида иш юритувчи бозор – бир хил товарларнинг бозорда етарли даражада бўлиши ва уларга ўрнатилган бозор баҳоси бир хил бўлиши натижасида хоридор хохлаган сотувчидан товар олиши мумкин. Сотувчи ўз товарини бозорда ўрнатилган баҳодан ортиғига сотишга интилмайди ёки товар нархини пасайтирмайди сабаби хоридор товарга ўрнатилган бозор баҳосига рози. Бу холатда баҳо сиёсатини олиб бориш, рекламадан фойдаланиш ёки маркетинг тадбирларини қўлаш яхши натижа бермайди.
2. Монополистик рақобат асосида иш юритувчи бозор- бозорда бир хил товарларнинг хар хил вариантлар мавжуд бўлиб уларнинг баҳоси хам бир биридан фарқ қилади. Хоридор товарлар ўртасидаги фарқни билган холда ўзига мақулини харид қилади ва ўша товарга ўрнатилган баҳони тўлади. Бу холатда қайси сотувчининг товари сифатли ёки харидор талабига жавоб берса ўша товарьаҳо сиёсатини юзага келтиради.
3. Олигополик рақабот асосида иш юритувчи бозор – бозорда сотладиган товарлар хар хил бўлиб кам миқдорни ташкил этади, шу сабабли харидолар хам кам бўлади. Бу товарларнинг баҳоси баҳо сиёстига қараб тез ўзгарувчан бўлади. Агар бирор сотувчи ўз товарининг баҳосини маълум миқдорга пасайтирас қолган сотувчиларга хам бу баҳо таъсир қилади. Олигополик рақабот бозорида товар баҳоси бир хил холатда турмайди, тез – тез ўзгариб туради.
4. Тоза монополия асосида иш юритувчи бозор – бозорда битта сотувчи бўлиб ,у ўзининг товарига ўзининг олдига қўйган мақсадига қараб баҳо сиёсатини олиб боради.У ишлаб чиқарилган товардан фойда олиш учун баҳосини ошириши, тўпланиб қолган товарларни сотиб юбориш учун баҳосини камайтириш ёки харидорлар исътемолини пасайтириш учун нихоятда юқори баҳо белгилаши мумкин.
2. Товарнинг бошланғич баҳосини ҳисоблаш босқичлари.?

1. 
   Баҳолаш вазифаларни белгилаш:
   

• 
  кун кўришни таъминлаш
  
• 
  кунлик фойдани купайтириш
  
• 
  бозорни эгалашда лидрликни қўлга киритиш
  
• 
  товарларнинг сифат кўрсатгичи бўйича лидрликни эгалаш
  

2. 
   Талабни аниқлаш:
   

• 
  кўпчилик товарлар учун
  
• 
  пристижнўй товарлар учун
  

3. 
   Издержкани баҳолаш:
   

• 
  дойимий издержка
  
• 
  ўзгарувчан издержка
  
• 
  валовой издержка
  

4. 
   Рақоботчилар товари баҳосини тахлил қилиш:
   

• 
  рақоботчи товарини солиштириш учун сотиб олтш
  
• 
  рақоботчи прейскурантидан фойдаланиш
  

5. 
   Баҳони белгилаш усулини танлаш:
   

• 
  ўртача издержкага фойдани қўшиш усули
  
• 
  зарар кўрмасдан мақсадли фойдани таъминлаш усули
  
• 
  товарнинг киммат баҳоли эканлигини сезган холда баҳолаш усули
  
• 
  кунлик харид даражасига караб баҳо ўрнатиш усули
  
• 
  ёпиқ савдо асосида баҳо ўрнатиш усули
  

6. 
   Охирги баҳони урнатишга таъсир этивчи омиллар:
   

• 
  Баҳони қобул қилиш психологияси
  
• 
  фирманинг баҳо сиёсати
  
• 
  бозордаги бошқа қатнашувчиларга баҳонинг таъсири