Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мантикий масалалар ўкув-услубий кўлланма

Тил Юлдуз
Капалак Илон
Олим От
Сариқ Муз
Силлиқ Жон

7. 
   Чинорнинг бўйини қандай қилиб ўлчаш мумкин?
   
8. 
   Бу бинонинг саккиз эшиги бор. Ҳар бир эшикнинг ортида саккизта хонаси бор. Кириб хоналарни айлансангиз, ажиб бир ҳолни кўрасиз. Хоналарнинг ранглари мос равишда бири оққа, бири қорага бўялган. Бу нима бўлиши мумкин?
   

1. 
   Гўшт тоғ тепасида тез пишадими ёки тоғ этагидами?
   

1. 
   Ер шарида шундай денгиз борки, унда нафақат чўмилишингиз, балки сувнинг устида дам олиб, бемалол китоб ўқишингиз, чойхўрлик қилишингиз мумкин. Бу қайси денгиз?
   
2. 
   Ақл кириши учун ақл тиши чиқишини кутиб ўтириш шартми?
   
3. 
   Оламда тўрт нарса йўқ. Уларни топинг.
   

1. 
   Осмоннинг устуни.
   
2. 
   ...
   
3. 
   ...
   
4. 
   ...
   

4. 
   Исталган сонни 10 га кўпайтириш учун нима қилиш керак?
   

1. 
   Қуйидаги тушунчаларни қандай муносабат бирлаштиради?
   

уй – ҳовли – иморат
хона – меҳмонхона
ишли – ишсиз
ғазаб – жаҳолат
кўнгил – юрак – дил
осуда – тинч – ташвишсиз
тожир – савдогар
рашҳа – томчи
муқобил – тенг – баробар
астрология – юлдузшунослик
нафис – нозик – латиф
комил – такомил – мукаммал
сирли – ажиб – мўъжиза
дарё – денгиз – океан

1. 
   Бобоси шундай ёшдаки, отаси бобосидан икки баробар кичик, тоғаси отасидан икки баробар кичик, жияни тоғасидан беш баробар кичик. Уларнинг бари неча ёшда?
   

1. 
   Спарта давлатининг асосчиси Ликург «у» жониворлар ҳаётини ўзига намуна деб, рус подшоси Пётр I эса уларнинг ҳаётини ўзига ибрат деб билганлар. Француз қироли Наполеон Бонапарт улар ҳаётидаги тартиб, интизом ва қоидаларида давлат тузумининг илк куртакларини кўриб ажабланган. Бу ерда сўз қайси жонзод ҳақида кетмоқда?
   
2. 
   Тушунчаларни таққосланг:
   

фикр – тафаккур – мутафаккир
кашф – кашфиёт – мукошиф
ҳисоб – муҳосаба – муҳосиб

1. 
   Ушбу шеърни мантиқий таҳлил қилинг:
   

Асл бўлмагин асло, камол шунинг ўзидир,
Бор, унда мавҳ бўл, висол шунинг ўзидир.
Отмоқ учун камон, ўқ ҳозирлаган эй инсон –
Сен ундан узоқдасан, ўлжа шунинг ўзидир.
«Биз жон томиридан ҳам яқинроқмиз» деди У –
Сен қидирма йироқдан, Яқин шунинг ўзидир.

1. 
   Қуйидаги тушунчаларнинг мазмун жиҳатдан қарама-қаршисини топинг:
   

аввал, доно, дўст, мард, бахт, соғлом, эркин, кеча, ҳаёт, ҳозир, тинчлик, катта, шўх, очиқ, чиройли, тоза, тўғри.

1. 
   Осмонда ғозлар учиб кетяпти. Учаётган ғозлар 100 та бўлиши учун улар қанча бўлса шунча, кейин шунчанинг ярмича, сўнг ярмисининг ярмича ва ниҳоят яна бир ғоз қўшилиши лозим. Учиб кетаётган ғозлар сони нечта?
   
2. 
   Қуйидаги тушунчаларнинг нисбатдошини топинг:
   

гўзал – _____________
кенг – _____________
мураккаб – _____________
жиддий – _____________
чуқур – _____________
секин – _____________
устоз – _____________
ширин – _____________
кафолат – _____________
сардор – _____________

3. 
   «У» шу қадар ширинки, тотиб кўргинг келади, шу қадар аччиқки, тилингни куйдиради. «У» нима бўлиши мумкин?
   
4. 
   Қуйидаги ибораларда ифодаланган тушунчаларни изоҳланг:
   

Хамирдан қил суғургандек
Парвойи фалак
Дарёдан томчи

1.