Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги жиззах политехника институти “Архитектура ва курилиш”

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ
ЖИЗЗАХ ПОЛИТЕХНИКА ИНСТИТУТИ

“Архитектура ва курилиш” факультети

“Б ва ИК” кафедраси

_________________ гуруҳи талабаси
Гуруҳ
нинг
Талабанинг фамилияси, исми шарифи
Қурилиш механикаси ва конструкциялари

фанидан лаборатория ишларини

ҲИСОБОТ ДАФТАРИ

ЖИЗЗАХ-2022 й

Ҳисобот дафтарида “Қурилиш механикаси ва конструкциялари”
фанидан лаборатория машғулотларини натижасининг ҳисоботи тартиби келтирилган.

• 
  Услубий кўрсатма “Бино ва иншоотлар қурилиши” кафедрасининг 20 йил ___________ № йиғилишида кўриб чиқилди, ҳамда Жиззах Политехника институти Архитектура ва курилиш факултети илмий – услубий кенгашининг 20 йил “____” ________ № ___йиғилишида кўриб чиқилди ва тасдиқланди.
  

Лаборатория ишининг мақсади:

«Қурилиш конструкқилари» курсидан ўтиладиган лаборатория ишларининг мақсади: талабаларни мутақил ишлашга жалб қилиш, ўтилган дарсларни чуқур ўрганиш, темирбетон конструкцияларини экспериментал синаб кўришни ўрганиш ва уларнинг юк остидаги кучланиш ва деформақияланиш холатларини кузатишдан иборат. Талабалар лаборатлория ииарини бажариш жараёнида қўйилган масалаларни ечиб, қуйидагилар билан танишадилар:

• 
  Ўтиладиган дарсни ўзлаштиради (дарсга тааллуқли бўлан бўлимни қайта кўриб чиқиш, лаборатория ишларини олиб бориш учун, снаб кўришдан олдин қўйилган масалаларни чуқур ўрганиш);
  
• 
  синов қурилмаси, ўлчов асбоблари, темирбетон конструкцияларни синов усулари ва техникаси билан танишиш;
  
• 
  намунага ўлчов асбобларини ўрнатиш усулари билан танишиш (тензорегистрлар, эгилишни ўлчовчи асбоблар, динамометрлар ва ёрдамчи ускуналар);
  
• 
  экспериментал йўл билан намунанинг мустаҳкамлигини, юк кўтариш қобилиятини, унда ёриқ ҳоил бўлишини, ёриқ кенглигини ва эгилиш миқдорини аниқлаш;
  
• 
  тажриба натижаларини ишлаб чиқиш, гафикларини қуриш ва уларни мулоҳоза қилиш, тажрибага асосланган хулосаларни келтириб чиқариш.
  

Лабаратория ишини олиб бориш жараёнида талабалар техника хафсизлигига тўлиқ риоя қилишлари керак.

1-Лаборатория иши

Лаборатория ишнинг номи: Қурилиш материаллари ва конструксияларини синашда қўлланиладиган асбоб – ускуна ва мосламалар. Бетон ва пўлат арматураларнинг физик механик характеристикалари.
Лаборатория ишини бажариш санаси: ____________________________
Лаборатория ишида дастлабки олинган натижаларни қайд қилиш жадвали:
1.1 - жадвал

Синаладиган кублар сони	Куб тамонларининг ўлчамлари	Кубнинг кўндаланг кесим юзаси,	Сиқувчи куч	Бетоннинг кубик мустаҳкамлиги
1.
2.
3.
4.
5.

Дастлабки олинган натижалар асосида асосий кўрсаткичларни аниқлаш йўллари:

а). Формулалар ёрдамида Бетоннинг призматик ва кубик каршилиги уртасидаги богланиш куйидаги формула оркали ифодаланади
ёки
Лаборатория ишида олинган асосий кўрсаткичларни қайд қилиш жадвали:

№	Лаборатория қурилмасининг номи	Кўрсаткичлар		Таккослаш %
		амалий	назарий
1	Гидравлик пресс

Хулоса ва таклифлар: __________________________________________
(Талабанинг лаборатория ишдан олган билим ва
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________

кўникмаларини қисқача изоҳи)

Лаборатрия ишини назарий қисмини топшириш ___________________
(балл)
Лаборатория ишини тажриба қисмини топшириш __________________
(балл)
Талаба ___________ _________________________________________________
(имзо) (Талабанинг фамилияси, исми шарифи)
Ўқитувчи _________ ________________________________________
(имзо) (Ўқитувчининг фамилияси, исми шарифи)

2-Лаборатория иши

Лаборатория ишнинг номи: Оддий арматурали эгилувчи темирбетон елементлар кўтарувчанлик хусусияти, деформатсияси ва ёриққа чидамлилигининг тадқиқоти.
Лаборатория ишини бажариш санаси: ____________________________
Лаборатория ишида дастлабки олинган натижаларни қайд қилиш жадвали:
1.1 - жадвал

Тар №	Миқдорлар номи ва ўлчов бирликлари	Ўлчамлари қиймати
		лойиҳа бўйича	ҳақиқийси
1.	Кесим узунлиги ги L мм	1000
2.	Кесимнинг диаметири d мм	0,505
3	Пулатнинг хажмий огирлиги p	7800-7900

Дастлабки олинган натижалар асосида асосий кўрсаткичларни аниқлаш йўллари:

а). Формулалар ёрдамида Арматуранингнинг 1 метрдаги огирлигини куйидаги формула оркали ифодаланади
G= 3.14* r²*L*p

Лаборатория ишида олинган асосий кўрсаткичларни қайд қилиш жадвали:

№	Лаборатория қурилмасининг номи	Кўрсаткичлар		Таккослаш %
		амалий	назарий
1	Аналитик тарози

Хулоса ва таклифлар: __________________________________________

(Талабанинг лаборатория ишдан олган билим ва
_____________________________________________________________
кўникмалариниқисқачаизоҳи) _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________

Лаборатрия ишини назарий қисмини топшириш ___________________

(балл)
Лаборатория ишини тажриба қисмини топшириш __________________
(балл)
Талаба ___________ _________________________________________________
(имзо) (Талабанинг фамилияси, исми шарифи)
Ўқитувчи _________ ________________________________________
(имзо) (Ўқитувчининг фамилияси, исми шарифи)

3Лаборатория иши

Лаборатория ишнинг номи: Олдиндан зўриқтирилган арматурали эгилувчи темирбетон елементлар кўтарувчанлик хусусияти, деформатсияси ва ёриққа чидамлилигининг тадқиқоти.
Лаборатория ишини бажариш санаси: ____________________________
Лаборатория ишида дастлабки олинган натижаларни қайд қилиш жадвали:
1.1 - жадвал

Тар №	Миқдорлар номи ва ўлчов бирликлари	Ўлчамлари қиймати
		лойиҳа бўйича	ҳақиқийси
1.	Кесим баландлиги h мм	100
2.	Кесим ишчи баландлиги , мм	80
3.	Кесимнинг эни b мм	100
4	Тўсин узунлиги l, мм	600
5.	Ҳисобий оралиқ узунлиги , мм	550
6.	Ишчи арматуранинг кўндаланг кесим юзаси , см^2	0,505
7.	Бетоннинг ҳимоя қатлами а, мм	20

Дастлабки олинган натижалар асосида асосий кўрсаткичларни аниқлаш йўллари:

а). Формулалар ёрдамида: Синов натижаларини қайта ишлаш.
Синов тугагандан кейин олинган саноқ натижалари қайта ишланади.
Қабул қилинган юклаш схемаси бўйича синдирувчи ва эгувчи моментнинг экспериментал қиймати қуйидаги формуладан топилади:
(1.2)
бу ерда - ташқи синдирувчи куч;
- тўсиннинг ҳисобий оралиғи.
қайта ишлаб олинган қийматлар асосида момент – эгилиш ва момент - деформақия ларнинг графиклари қурилади (1.5 ва 1.6 - расм). Масштаблар ихтиёрий қабул қилинади, чизилаётган графиклар конструкциянинг ишлаш характерини тўлиқ акс эттириши керак.
Тўсиннинг нормал кесим бўйича назарий мустаҳкамлигини аниқлаш ва уни синов натижалари билан таққослаш.
Бир тамонлама арматура билан жиҳозланган тўсиннинг нормал кесимидаги синдирувчи эгувчи моментнинг назарий қийматини кучланишларнинг мувозонатлик шартидан фойдаланиб тоамиз [3].
(1.3)
бу ерда бетоннинг қисилиш зонасининг баландлиги х қуйидаги шартдан аниқланади:
(1.4)
бу ерда:
(1.5)

Агар бўлса ҳисоб қуйидаги формула орқали бажарилади.
(1.7)

бу ерда (1.8)

Сўнгги босқичда моментнинг назарий ва синов натижасида топилган қийматлари анализ қилинади, бу билан нзарий ва синов натижаларининг фарқи аниқланади ва қуйидаги формула орқали топилади:


(1.9)
Лаборатория ишида олинган асосий кўрсаткичларни қайд қилиш жадвали:

№	Лаборатория қурилмасининг номи	Кўрсаткичлар		Таккослаш %
		амалий	назарий
1	Гидравлик прес

Хулоса ва таклифлар:_________________________________
(Талабанинг лаборатория ишдан олган билим ва
_________________________________________________________________ _____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________

кўникмаларини қисқача изоҳи)

Лаборатрияишининазарий қисмини топшириш ___________________
(балл)
Лаборатория ишини тажриба қисмини топшириш __________________
(балл)
Талаба ___________ _________________________________________________
(имзо) (Талабанинг фамилияси, исми шарифи)
Ўқитувчи _________ ________________________________________
(имзо) (Ўқитувчининг фамилияси, исми шарифи)

4-Лаборатория иши

Лаборатория ишнинг номи: Темирбетонли сиқилувчи элементлар кўтарувчанлик хусусияти ва деформатсиясининг тадқиқоти.
Лаборатория ишини бажариш санаси: ____________________________
Лаборатория ишида дастлабки олинган натижаларни қайд қилиш жадвали:
1.1 - жадвал

Тар №	Миқдорлар номи ва ўлчов бирликлари	Ўлчамлари қиймати
		лойиҳа бўйича	ҳақиқийси
1.	Кесим баландлиги h мм	100
2.	Кесим ишчи баландлиги , мм	80
3.	Кесимнинг эни b мм	100
4	Тўсин узунлиги l, мм	600
5.	Ҳисобий оралиқ узунлиги , мм	550
6.	Ишчи арматуранинг кўндаланг кесим юзаси , см^2	0,505
7.	Бетоннинг ҳимоя қатлами а, мм	20

Дастлабки олинган натижалар асосида асосий кўрсаткичларни аниқлаш йўллари:

а). Формулалар ёрдамида: 3. Синов натижаларини қайта ишлаш.
Кўндаланг кучнинг экспериментал қиймати қуйидаги формуладан топилади:


(2.1)

бу ерда - ташқи синдирувчи куч;

Синов жараёнида намунада ёриқ ҳосил бўлиши ва унинг ошиб бориши кузатиб борилади. Тўсин юзасидаги ёриқлар қалам билан белгилаб борилади, бу билан ёриқ узунлигининг ўсиб бориши ва ҳар бир юклаш босқичига мос келишлиги номерлаб борилади. Ҳар бир юклаш босқичидан кейин индикаторлардаги кўрсаткичлар ёзиб борилади.

Кўндаланг кучнинг назарий қийматини аниқлаш ва уни синов натижалари билан таққослаш.

Тўсин кўндаланг кесими қабул қиладиган назарий кўндаланг кучни қуйидаги формула орқали топамиз:

(2.2)

Синов натижаларини ҳақиқий синдирувчи кучнинг нинг қиймати, қия ёриқларнинг узунлик проекқияси аниқланади ва назарий топилган қийматлар билан фоиз ҳисобида таққосланади:

(2.3)

Тўсиннинг қайта ишланган синов натижалари, таққосланган назарий ва синов қийматалридан хулоса қилинади.

Лаборатория ишида олинган асосий кўрсаткичларни қайд қилиш жадвали:

№	Лаборатория қурилмасининг номи	Кўрсаткичлар		Таккослаш %
		амалий	назарий
1	Гидравлик пресс
2
3

Хулоса ва таклифлар: __________________________________________
(Талабанинг лаборатория ишдан олган билим ва
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________
_____________________________________________________________

кўникмаларини қисқача изоҳи)

Лаборатрия ишини назарий қисмини топшириш ___________________
(балл)
Лаборатория ишини тажриба қисмини топшириш __________________
(балл)
Талаба ___________ _________________________________________________
(имзо) (Талабанинг фамилияси, исми шарифи)
Ўқитувчи _________ ________________________________________
(имзо) (Ўқитувчининг фамилияси, исми шарифи)