Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ж. М.Қурбонов, З. Э. Мамарасулов

Ишчи ходимларни хавфсиз ишлаш усулларига ўргатиш 
Юқори малакали мутахассислар тайѐрлаш ва саноат корхоналарида касб 
касалликлари ва жароҳатланишга олиб келадиган омилларни бутунлай йўқотиш 
саноат корхоналари раҳбарлари олдига қўйилган асосий вазифа ҳисобланади. 
Ҳозирги замон фан ва техникасининг ўсиши янгидан-янги технология ва 
машина – механизмларнинг жорий этилиши, ишлаб чиқаришда ишлаѐтган ҳар 
бир ходимнинг юқори малакали, техника қонунларини тушунадиган ва унга 
амал қиладиган бўлишларини талаб қилади. 
Ҳозирги вақтда ишчилар хавфсизлигини таъминлаш борасида қанчадан- 
қанча тавсияномалар, қоида ва нормалар ишлаб чиқилган бўлишига
қарамасдан саноат корхоналарида бахтсиз ҳодисаларнинг бутунлай йўқолиб 
кетишини таъминловчи шароит мавжуд эмас.
Бундан ташқари, саноат корхоналарининг хилма-хиллиги, ҳаттоки 
маълум бир корхонада ҳам иш шароити бир-бирига ўхшаш иккита цехни
топиш амри маҳол эканлиги, умумий саноат корхоналари хавфсизлигини 
таъминловчи, тартибга солинган рецепт ишлаб чиқариш мумкин эмас. Шунинг 
учун ҳам ҳар бир саноат корхонаси ўзи учун меҳнатни муҳофаза қилиш ва 
меҳнат хавфсизлигини таъминлашга қаратилган йўриқномалар (инструктажлар) 
системаси ташкил қилинган ва бу системалар ишчиларнинг хавфсизлигини 
таъминловчи иш усулларини ўргатиш ишчининг меҳнат хавфсизлигини сақлаш 
чора-тадбирларини ҳам ўз ичига олади. 
Йўриқномаларни асосан тўрт гурухга бўлиб қараш мумкин: 1) кириш
йўриқномаси; 2) иш жойидаги йўриқнома; 3) вақти-вақти билан ўтказиладиган 
йўриқнома, 4) режадан ташқари йўриқнома ва 5) кундалик йўриқнома. 
Саноат корхоналарининг ҳаммасида иш категорияси ва хавфли даражаси 
қандай бўлишига қарамай барча ишчи ва хизматчилар иш даври, 
мутахассислиги ва малакасидан қатъий назар йўриқнома (инструктаж)дан 
ўтишлари шарт. 
Саноат корхоналарининг ҳаммасида иш тоифаси ва хавфлилик даражаси 
қандай бўлишига қарамай, барча ишчи ва хизматчилар ишлаш даври, 
мутахассислиги ва малакасидан қатъи назар йўриқномадан ўтишлари шарт.