Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ж. М.Қурбонов, З. Э. Мамарасулов

 
Меҳнатни муҳофаза қилиш қоида ва нормаларини бузганлик учун 
жавобгарлик 
Баъзи бир раҳбар шахсларнинг, ишчиларнинг ўз ишига совуққонлик ва 
лоқайдлик билан қараши натижасида меҳнатни муҳофаза қилиш тартиб-
қоидалари бузилиб, бахтсиз ҳодиса рўй беради. Бахтсиз ҳодисанинг оғир,
енгиллиги ва оқибатини ҳисобга олиб тўрт хил жавобгарлик чора-тадбирлари 
белгиланган. 
Интизом жавобгарлиги.
Ҳар бир саноат корхонаси ўз ички тартиб-
қоидаларини ишлаб чиқади. Бу тартиб-қоидаларнинг барчаси соғлом ва 
хавфсиз меҳнат шароитини таъминлаш, жараѐнларни нормада бажаришга 
қаратилган. 
Талабларни бажармаслик бахтсиз ҳодисаларга олиб келиши мумкин. 
Шунингдек, ишчи-хизматчиларнинг тартиб-қоидаларга амал қилмаслиги иш 
режимининг бузилишига, кассалик, бахтсиз ҳодиса, заҳарланиш ва бошқа 

---

47 
ҳодисаларнинг содир бўлишига олиб келиши мумкин. Улар учун интизом 
жавобгарлиги таъсис этилган. 
Бу жавобгарлик ишчилар учун – огоҳлантириш, хайфсан эълон қилиш, 
жиддий хайфсан эълон қилиш, уч ой муддат билан ойлиги кам бўлган ишга 
ўтказиш ѐки шу муддатга паст разряд ишга ўтказиш, ишдан бўшатиш каби 
тартибда амалга оширилади. 
Раҳбар шахслар учун жавобгарлик огоҳлантириш, хайфсан эълон қилиш, 
бир йилгача лавозимини пасайтириш, ишдан бўшатиш йўли билан олиб 
борилади. 
Ишчилар корхона раҳбарлари, цех ва бўлим бошлиқлари томонидан 
интизом жавобгарлигига тортилиши мумкин. Раҳбар ходимлар эса юқори
раҳбарлик ходимлари томонидан интизом жавобгарлигига тортилиши мумкин. 
Раҳбар ходимлар жамоа битимида кўрсатилган талабларни, юқори 
ташкилот буйруқларини бажармаганликлари ва асоссан хавфсизлик техникаси, 
саноат гигиена-санитарияси талаб-қоидаларига амал қилинмаганлиги учун 
жавобгарликка тортиладилар.