Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги хамидов мухамадхан

Ғўза битлари (шира)га қарши кураш тадбирларини ўтказиш 
Август ойи давомида ҳаво ҳароратини кўтарилиши натижасида, ўсимлик 
битларининг зарари пасаяди, лекин ғўза пайкалларида ўтказилган суғоришлар, 
кўчатларни 
яхши 
ривожланиши натижасида 
ғўза 
катта 
битининг 
ривожланишига қулай шароит яратилади. Бу ўз навбатида, август ойида 
пахтанинг ―қора шира‖ билан зарарланишига ва тола сифати пасайишига олиб 
келади. Ғўза битлари мавжуд бўлган пайкалларда унга қарши кураш 
тадбирлари ўтказилиши лозим: 
-ғўза вегетацияси даврида шира, трипсга қарши карбамидли суспензия 
билан ишловлар ўтказиш; 
-олтинкўз энтомофагини гектарига 500-1000 донадан қўйиш; 
-шира, трипс оммавий ривожланган далаларда кимѐвий препаратлар 
билан ишлаш тавсия этилади. 
Қора шира:
Айрим майдонларда учрайдиган ғўза битларининг таъсирида 
ҳосил бўладиган пахта толасининг қора шира билан зарарланишини олдини 
олиш мақсадида, қуйидаги чора тадбирларни амалга ошириш керак бўлади. 
Бунда:

---

52 
- ―қора шира‖ билан зарарланган майдонларни аниқлаб, харитага 
тушириш; 
- толада қора шира касаллигини ҳосил қилувчи ширалар пайдо бўлган 
майдонлар аниқланиб, олтинкўз энтомофагини меъѐрини ошириб, гектарига 
1000-1500 тагача қўйиш; 
- эрта муддатларда сифатли дефолиация қилиш; 
- август ойида кўллатиб суғоришга йўл қўймасдан, енгил суғоришни 
ташкил этиш. 
- бегона ўтлардан итузум ва шўрадан далани тозалаш керак бўлади. 
Қандалалар:
Ғўзада икки хил дала ва беда қандаласи учрайди. Бу 
қандалалар ғўзанинг генератив органларини сўриб зарар келтиради. Қандалалар 
зарарлаган шона, гул тушиб кетади, кўсаклар яхши етилмайди. Қандалалар 
агротехника бузилган ғўза далаларида, яъни ғовлаб кетган устма-уст сув 
қўйилганда кўпроқ ривожланади. Зараркунанда оммавий кўпайган майдонларда 
унга қарши курашда шира, трипсга тавсия этилган Донадим 1,5 л/га, Циперфос 
1,5 л/га, Карбофос 1,0 л/га, Имидор 0,2 л/га, Циракс 0,3 л/га каби 
препаратлардан бири билан ишлов ўтказиш керак.