Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона политехника институти «электр техникаси, электр механикаси ва электр технологияси»

Асинхрон двигателнинг айлана диаграммасини қуриш.

Асинхрон моторнинг айлана диаграммасини кўриш учун тармоқнинг фаза кучланиши U₁ салт ишлаш токи I₀ салт ишлашда ток билан кучланиш орасидаги силжиш бурчаги ₀ қисқа туташув токи I_1қ қисқа тўташишда ток билан кучланиш орасидаги силжиш бурчаги _қ ҳамда статор фаза чўлғамининг актив каршилиги r₁ маълум бўлиши керак.

Бу параметрлар асинхрон двигателнинг салт ишлаш ва қисқа туташиш тажрибасидан аниқланади.
Асинхрон двигателнинг салт ишлаш режими. Асинхрон двигателнинг салт ишлаш режимини ўтказиш учун фаза роторли асинхрон машина салт ишлаш режимида уланади ва автотрансформатор ёрдамида юригизилади. Автотрансформатор ёрдамида моторга керакли кучланиш берилади. Двигател салт ишлайди M₂=0. Статор чўлғамига номинал кучлиниш U_1н берилганда улчов асбобларининг курсатган кийматлари, яъни ток I₀ қувват P₀ ёзиб олинади, сўнгра қувват коэффиценти аниқланади:
(7.2)

Қисқа тутатиш тажрибаси. Бу тажрибада двигателга жуда кичик яъни U_қ=(0,15÷0,3)U_1H кучланиш берилди. Двигателнинг ротори олдиндан тормозланад. Автотрансформотор ёрдамида U₁ кучлниш статор токи номинал қийматга етгунча ошириб борилади. Бунда ваттметр қисқа туташиш қуввати Р_қ қийматини кўрсатади, қувват коэффиценти куйидагича аниқланади
(7.3)
Двигателга номинл кучланиш U_1н берилса унинг қисқа туташув токи куйидагича аниқланади:
(7.4)
Токлар айланасини қуриш учун дастлаб кордината ўқлари чизилади. U_1н кучланишнинг вектори ордината Расм- . Айланма диаграммани тажриба
ўқи буйича чизилади. Сунгра асосидан қуриш
ток масштаби m_i аниқланади. I₀ токи U_1н кучланищидан ₀ бурчакка кейинда коладиган килиб I_1қ токи эса U_1н дан _қ бурчакка кейинда қоладиган қилиб чизилади ва диаграммада К ва Н нуқталар аниқланади ( расм). Бу нуқталардан НК чизиги уткзилади.
Абсцисса ўқига паралел НС чизиғи чизилади. Сўнгра КН чизиғининг ўрта М нуқтасидан НС чизиғи билан учрашгунча МО₂ чизиғи НК га тик қилиб чизилади ва О₂ нуқтаси аниқланади. Радиуси О₂Н га тенг қилиб чизилган айлана токлар айланаси бўлади. Расмда келтирилган диаграмма асосида двигателнинг бошка параметрларини айлана диаграммадан аниклаш мумкин.