Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги фарғона политехника институти а. Т. Мирзаахмедов, Й. М. Махкамов, Ў. А. Мирзаахмедова

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ВА ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ НАМАНГАН МУҲАНДИСЛИК ҚУРИЛИШ ИНСТИТУТИ “Қурилиш материаллари ва буюмлари” кафедраси Маърузачи: профессор С.А. Холмирзаев

“ТЕМИР БЕТОН КОНСТРУКЦИЯЛАРИ”

НАМАНГАН-2021й

1. Текис ораёпмалар классификацияси
2. Йиғма ораёпманинг тузилишини белгилаш
3. Ораёпма панелларини ҳисоблаш ва лойиҳалаш
Таянч сўзлар: Ораёпма классификацияси, тўсинли ораёпма, тўсинсиз ораёпма, юклар, арматура.
1 – МАЪРУЗА
КЎП ҚАВАТЛИ ФУҚОРО БИНОЛАРИНИНГ КОНСТРУКЦИЯЛАРИ

Темирбетон ораёпмалар саноат ва граждан биноларининг муҳим конструктив элементларидан бири ҳисобланади. Конструктив схемаси ва тайёрлаш технологияси жиҳатидан барча ораёпмалар қуйидагича классификацияланади:

Тўсинли темирбетон ораёпмалар:

1. Тўсинли (панелли) йиғма;
2. Тўсинли плиталари бўлган қовурғали яхлит;
3. Четлари (контури) бўйлаб тиралган плитали қовурғали яхлит ораёпмалар.

Тўсинсиз темирбетон ораёпмалар:

• Тўсинли ораёпмаларнинг таркибидаги плита бир ёки икки йўналишларда жойлашган тўсинларга тиралади. Таянч контури томонларининг нисбатига боғлиқ ҳолда, қовурғали ораёпманинг плитаси катта оралиқ l2 нинг кичик оралиқ l1 га нисбати кўпи билан 2 га тенг бўлганда контур бўйлаб тиралган деб ҳисобланади. Плита иккала йўналишда ёки тўсин йўналишида ишлайди.
• Тўсинли йиғма ораёпма панеллари ригеллар (тўсинлар) га ётқизилади (8.1-расм). Ригеллар ўз навбатида девор ва колонналарга тиралади.
• Панелларнинг деворга кириб турадиган қисми 100 мм дан, ригелларники эса 250 мм дан кам бўлмаслиги керак. Ригеллар ғиштли деворнинг арматураланган қисмига таяниши мумкин.
• Кўп қаватли биноларда бўшлиқли ва қобирғали ёпма панеллар ишлатилади. Бўшлиқли панеллар уй-жой ва жамоат бинолари қурилишида, қобирғали панеллар эса кўпинча саноат биноларида қўлланилади.
• Бўшлиқли панелларнинг эни (кенглиги)ни 1200 дан 2400 мм гача, қобирғали панелларникини 1000 дан 1800 мм гача қабул қилиш мумкин. Бунда панел энининг ўзгариб бориш изчиллиги 100 мм ни ташкил этади. Боғловчи панеллар энини (туридан катъий назар) 1000 дан 1800 мм гача олиш мумкин.

тўсинсиз йиғма;
тўсинсиз яхлит ораёпмалар