Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта Махсус Таълим Вазирлиги фарғона политехника институти

СОТИШ ҲАЖМИ, ФОЙДА. РЕНТАБЕЛЛИК ҲИСОБИ

12 жадвал

Пахта толасини сотишдан тушадиган тушумни режалаштириш

Пахта толаси			Миқдори, тонна		Улгуржи-сотиш нархи, т/сўм		Сотиш ҳажми, м.сўм
Нави	синфи
I	Олий	3232		11748237		37970302
	Яхши	3635		11636349		42298129
	Ўрта	1121		1118879		1354963
	Оддий
II	Яхши	831		11076908		9204911
	Ўрта	448		10685299		4784014
	Оддий
	Ифлос
III	Яхши	253		10792189		2731689
	Ўрта	200		1040558		2081113
	Оддий
	Ифлос
IV	Яхши
	Ўрта
	Оддий
	Ифлос
V	Ўрта	320		6153837		1969228
	Оддий	54		5594407		302098
	Ифлос
	Жами

Фойда = сотиш ҳажми – Тўла таннарх

1 сўм товар маҳсулот харажати =


Асосий техник – иктисодий кўрсаткичлар ҳисоби

1. Маҳсулот рентабеллиги:

Бу эрда,
Р – маҳсулот рентабеллиги;
Ф – фойда;
С – маҳсулот тўла таннархи;
2. Меҳнат унумдорлиги:
А) Ялпи маҳсулот бўйича:
,
Бу эрда,
Вя – ялпи маҳсулот ҳажми, м.сўм;
Ч – саноат ишлаб чиқариш персоналии сони, киши;
Б) Тола ишлаб чиқариш бўйича:
,
Бу эрда,
Қт – йиллик тола ишлаб чиқариш хажми, тонна.
3. Фонд қайтими:
А) натурал қийматларда:
Фо = ,
Б) қиймат ўлчовларида:
Фо =
Бу эрда,
Қ_т – пахта толаси миқдори, т;
В_т – тола қиймати, м.сўм;
Ас – асосий ишлаб чиқариш фондлари йиллик ўртача қиймати;
В_қ- қўшимча маҳсулотлар қиймати, минг сўм;
Завод қурилишига капитал маблағлар қопланиши қуйидагича аниқланади:
Т = ,
Бу эрда,
К – қурилишга жалб қилинган капитал қуйилма миқдори, м.сўм ;
Ф – фойда миқдори, м.сўм .

Реконструксияга жалб қилинган капитал қуйилма қопланиши қуйидагича аниқланади:

Трек = ,
Бу эрда,
К₁,К₂ – 1 тонна толага тўғри келувчи реконструксиягача ва ундан кейинги капитал қуйилма миқдори;
С₁, С₂ – реконструксиягача ва ундан кейинги бир тонна тола таннархи.
Реконструксиядан олинадиган йиллик иқтисодий самара қуйидагича ҳисобланади:
Эй = (С₁ + К₁ Эн) – (С₂ + К₂ Эн)

Бу эрда,
Эн – иқтисодий самарадорлик меъёрий коеффициенти (Эн=0,15)

13 жадвал
Асосий техник – иқтисодий кўрсаткичлар

№	Кўрсаткичлар номланиши	Ўлчов бирлиги	Кўрсаткичлар
			Лойиҳалаш. завод	Ҳаракатдаги завод
1	I. Хом-ашё Тайёрланган хом-ашё миқдори	Тонна	38000	28000
2 3 4 5	II. Асбоб – ускуналар: Жинлар Жинлар иш унуми Линтерлар Момиқ бўйича иш унуми	Дона Кг/арра соат Дона Кг/Маш.соат	3 5000 12	2 3700 12
6 7 8 9 10	III. Маҳсулот: Тола чиқиши Тола ишлаб чиқариш Момиқ сеъёми Момиқ ишлаб чиқариш Товар маҳсулоти ҳажми	% Тонна % Тонна М.сўм	33.7 2.4 24kg 40543.4	33.7 2.4 24kg 10685.301
11 12 13	IV. Меҳнат ва иш ҳақи: Саноат ишлаб чиқариш персоналии сони Иш ҳақи фонди Мехнат унумдорлиги А) ялпи маҳсулот бўйича Б) тола ишлаб чиқариш бўйича	Киши М.сўм М.сўм /киши Тонна/киши	74 46398.0 88%	111 69597.0 88%
14 15	V. Таннарх: Бир тонна тола таннархи Бир сўм товар маҳсулоти ишлаб чиқариш харажати	Сўм Тийин	10685.301	10685.301
16 17 18	VI. Фойда ва рентабеллик Сотишдан олинган фойда Маҳсулот рентабеллиги Фонд қайтими	М.сўм % сўм	5 000 000	5063356.0

ХУЛОСА

Курс ишининг якуний хулоса қисмида завод қурилиши ёки қайта жиҳозланишининг техник – иқтисодий таҳлилини бериш лозим бўлади.

Лойиҳа маълумотларига таяниб, янги завод қурилиши ёки ҳаракатдаги заводни реконструксия қилиш (қайта жиҳозлашга) қанча маблағ (капитал қуйилма ҳажми) талаб этилишини асослаб бериш зарур: ҳарактдаги корхона кўрсаткичига нисбатан қанча иш унуми, натурал бирликда маҳсулот ҳажми ошишини, товар маҳсулоти ишлаб чиқариш ҳажми ошишини кўрсатиб бериш зарур.
Пахта хом-ашёсидан фойдаланиш самарадорлиги қандай ошишини, тола чиқиши кўпайишини, момиқ миқдори ошишини, чиқиндилар камайишини, тола сифати яхшиланишини кўрсатиб бериш талаб этилади.
Янги завод иш фаолиятини ташкил этишга қанча ишчи кучи талаб этилиши ва қандай тарзда меҳнат унумдорлиги ошиши таъминланиши ҳам асосланиши зарур бўлади.
Янги қурилиш ёки реконструксия учун жалб этиладиган капитал қуйилма қанча вақтда қопланади.
Лойиҳалаштирилаётган ҳамда ҳаракатдаги корхона мос кўрсаткиларини бир-бирига таққослаш орқали амалга ошириладиган бу каби таҳлиллар билан битирув малакавий иши якунланади.


ТАВСИЯ ЭТИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ.

1. 
   Мирзиёев Ш.М. Қонун устворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш-юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови. Тошкент, «Ўзбекистон», 2017 йил, 48 бет.
   
2. 
   Мирзиёев Ш.М. “Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик – ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши керак” 2016 йилда ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш якунлари ва 2017 йилга мўлжалланган иқтисодий дастурнинг энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги маърузаси // Халқ сўзи газетаси. 2017 йил 16 январь.
   
3. 
   Мескон М, Алберт М. Хидоури Ф. Основы менеджмента (пер. с анг.). - М.: Дело, 1995. – 974 с.
   
4. 
   Шарифхўжаев М., Абдуллаев Ё.А. Менежмент: дарслик. – Т.: Шарқ, 2004. – 702 б.
   
5. 
   Зикриёев э.З. Пахтага дастлабки ишлов бериш. –Т.: Меҳнат, 2002. -248 б. – 248 б.
   
6. 
   Исаев Р.А. ва бошқалар. Ишлаб чиқаришни ташкил этиш ва бизнес-режа: дарслик (И ва ИИ қисм). –Т.: Тафаккур, 2011. – 440 б.
   
7. 
   Абдуллаев А., Айбешов Х. Бизнес режа. - Т.: Молия, 2002. – 126 б.
   
8. 
   Ортиқов А. Саноат иқтисодиёти: дарслик. - Тошкент: ТДИУ, 2004. – 256
   
9. 
   Абдукаримов Б.Х. ва бошқалар. Корхона иқтисодиёти. Дарслик. – Т.: Фан ва технология, 2013.
   
10. 
    Сусан Ж. Пеннер. Эcономиcс анд Финанcиал Манагемент: Сеcонд Эдитион, 2013.
    
11. 
    Давит П. Маркетинг Манагемент анд Стратегй (2 нд эд)/ Прентиcе Ҳалл Эуропе. 2011.