Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

10-МАВЗУ. ТАДБИРКОРЛИК ФАОЛЯТИ. ТАДБИРКОРЛИК КАПИТАЛИ ВА 
УНИНГ ҲАРАКАТИ 
1. Бизнеснинг моҳияти унинг қайси вазифасида тўлиқ намоён бўлади? 
а) бизнесга тегишли асосий қарорлар қабул қилиш; 
b) иқтисодий ресурсларни бирлаштириш; 
c) иқтисодий фаолиятда ташаббус кўрсатиш; 
d) таҳликага бориш; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
2. Бизнес фаолият тури сифатида қуйидагилардан қайси бирини ўз ичига олади? 
а) ишлаб чиқариш ва уни ташкил қилишни (режалаштириш ва таъминотни ҳам ўз ичига 
олган); 
b) маркетинг фаолиятини (рекалама ва баҳо сиёсати билан бирга); 
c) бошқаришни; 
d) молиявий таъминлашни; 
e) юқоридагиларнинг барчасини. 
3. Қуйидагидардан қайси бири корхона (фирма)ларнинг ташкилий-ҳуқуқий шаклларини 
характерлайди? 
а) корпорация;
b) хусусий корхона (фирма)лар; 
c) давлат корхона (фирма)лари;
P 
O
S
miqdor 

---

409 
d) жамоа корхоналари;
e) кооператив корхоналар. 
4. Қуйидагидардан қайси бири корхона уюшмалари (ташкилий-иқтисодий шакллари) 
сифатида чиқади? 
а) картерлар;
b) синдикатлар;
c) концерн; 
d) консорциум;
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
5. Куйидагилардан қайси бири меҳнат жамоаси томонидан бошқарилмайдиган корхона 
ҳисобланади? 
а) ишлаб чиқариш кооперативлари;
b) ширкатлар;
c) артеллар; 
d) картеллар;
e) мулк пайчилигидаги корхоналар. 
6. Бизнесни ташкил қилишнинг қуйидаги асосий шаклларидан қайси бири ўз меҳнати 
билан қатнашишини тақазо қилмайди? 
а) шерикчилик;
b) шаҳсий бизнес; 
c) масъулияти чекланган жамият; 
d) корпорация;
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
7. Бизнес-режанинг моҳияти қуйидаги тасдиқлардан қайси бирида тўлароқ намоён 
бўлади? 
а) режалаштиришнинг аниқ ифодаланиши; 
b) фирмани бошқариш воситаси; 
c) янги ғоя мақсадининг асосланиши; 
d) мақсадга эришиш йўлларининг таклиф қилиниши; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
8. Маблағларни олиш манбалари ва миқдори, уларни тўлиқ қайтариш ва қоплаш муддати 
молиявий режанинг қайси бўлимида акс этади? 
а) ишлаб чиқариш режаси;
b) ташкилий режа;
c) молиявий режа; 
d) молиялаштириш стратегияси;
e) маркетинг стратегияси. 
9. Қуйидагилардан қайси бири маркетинг тушунчаси моҳиятини тўлароқ тавсифлайди? 
а) маҳсулотни сотиш бўйича вазифаларни белгилаш; 
b) истиқболни кўзлаб бозорни ўрганиш; 
c) харидор билан ўзаро муносабатларни ишлаб чиқиш; 
d) рақобат курашининг шакл ва усулларини белгилаш; 
e) рекламани ташкил қилиш. 
10. Рекламанинг асосий мақсади нима? 
а) корхона сиймосини яратиш;
b) жорий сотиш ҳажмини кўпайтириш; 
c) харидорга нимани сотиб олиш зарурлигини ҳал қилишда ёрдамлашиш; 
d) мижозларни тўплаш ва кенгайтириш;
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
11. Фирмани бошқариш принципларидан қайси бири мавжуд куч ва ҳаракатни боғлашни 
тақоза қилади? 
а) олдиндан кўриш;
b) ташкил қилиш;
c) идора қилиш; 

---

410 
d) мувофиқлаштириш;
e) назорат қилиш. 
12. Бошқаришнинг қайси типида бошқарувчиларнинг ихтисослашуви тўлароқ намоён 
бўлади? 
а) линияли;
b) функционал;
c) линияли-функционал; 
d) корпорацияларни бошқариш тизими (тўрт босқичли);
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
13. Тадбиркор фойда олишга қаратилган мақсадини қандай вазифаларни бажариш 
орқали рўёбга чиқаради? 
а) бизнесга тегишли асосий қарорлар қабул қилиш;
b) иқтисодий ресурсларни бирлаштириш; 
c) ишлаб чиқариш ва тижорат фаолиятида ташаббус кўрсатиш; 
d) таҳликага бориш;
e) юқоридаги барча вазифалар орқали. 
14. Тадбиркорлик фаолиятининг ривожданиш шарт-шароитлари нимадан иборат? 
а) хўжалик юритиш субекти сифатида иқтисодий эркинликка эга бўлиши; 
b) мулкчилик хуқуқига эга бўлиш; 
c) иқтисодий муҳит ва ижтимоий сиёсий шарт-шароит; 
d) мулкчилик ва хўжалик юритишнинг турли-туман шакллари; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
15. Қуйидагилардан қайси бири "тадбиркорлик фаолияти" тушунчасининг мазмунини 
нисбатан тўлароқ характерлайди? 
а)фойда олиш мақсадини кўзлаб қандайдир тижорт ғоясини таваккалчилик билан амалга 
оширувчи мулкдор (А.Смит); 
b) энг кўп фойда олиш мақсадида ишлаб чиқариш омилларини бир-бирига 
уйғунлаштириш билан шуғулланувчи иқтисодий гумашта (Д.Б.Сей); 
c) иқтисодий фаолиятнинг таркибий қисми; 
d) хўжалик юритувчи субъектларнинг фойда олиш мақсадида, мулкий масъулият остида 
ва амалдаги қонунлар доирасида таҳлика билан иқтисодий фаолият кўрсатиши; 
e) юқоридагиларнинг барчаси. 
16. Тадбиркорлик капитали қандай шаклларда мавжуд бўлади? 
а) пул ва унга тенглаштирилган қимматли қоғозлар шаклида; 
b) унумли капитал ёки ишлаб чиқариш воситалари шаклида, 
c) товар ва маҳсулот заҳиралари шаклида; 
d) тугалланмаган ишлаб чиқариш ва эҳтиёт фондлари шаклида; 
c) юқоридаги барча шаклларда. 
17. Асосий ва айланма капитал ўртасидаги фарқлар нимадан келиб чиқади? 
а) хизмат қилиш давридаги фарқлардан; 
b) қийматини маҳсулотга кўчириш усулидаги фарқлардан; 
c) маълум вақт ичида айланиш қилиш сонидаги фарқлардан; 
d) қайта тикланишидаги фарқлардан; 
e) юқоридагиларнинг барчасидан. 
18. Асосий капиталнинг жисмоний эскириши қачон рўй беради: 
а) фойдаланиш жараёнида;
b) ҳаракатсиз туриш натижасида; 
c) табиий кучларнинг таъсирида;
d) мақсадли фойдаланилмаганда; 
e) юқоридагиларнинг барчасида. 
19. Амортизация қандай жараённи акс эттиради? 
а) асосий капиталнинг жисмоний эскиришини;
b) асосий капиталнинг маънавий эскиришини; 

---

411 
c) асосий капиталиинг эскиришига мувофиқ уларнинг маҳсулотга кўчган қийматини пул 
шак-лида ҳисоблаб боришини ва ўрнини қоплаш мақсадида пул фондлари жамғариш 
жараёнини; 
d) асосий капиталнинг жисмоний ва маънавий эскириш жараёнини; 
e) юқоридагиларнинг барчасини. 
20. Амортизация нормаси қандай омилга боғлиқ? 
а) асосий капитал пул баҳосига;
b) айланма капитал қийматига; 
c) асосий капитал фойдаланиш даври давомида қилинадиган капитал ремонт сарфлар 
даражасига; 
d) ишдан чиққан асосий капитални тугатишдан олинадиган маблағлар даражасига; 
e) юқоридаги барча омилларга 
21. Амортизация ажратмаларини ҳисоблаш учун асосий капитал қандай усулларда 
баҳоланади? 
а) дастлабки қиймати бўйича;
b) қолдиқ қиймати бўйича; 
c) қайта тиклаш қиймати бўйича;
d) такрор ишлаб чиқариш қиймати бўйича; 
e) юқоридаги барча усуллар бўйича. 
22. Акциядан олинадиган дивидент 900 сўм, ссуда фоизи 30% бўлганда акция курси 
қандай суммами ташкил қилади? 
а) 30000 сўм;
b) 300000 сўм;
c) 3000 сўм;
d) 300 сўм;
e) 30 сўм. 
23. Асосий капитал (бино)нинг дастлабки қиймати 15 млн. сўм, амортизация 
ажратмалари-нинг йиллик суммаси 600 минг сўм бўлса, амортизация нормаси қандай 
миқдорни ташкил қилади? 
а) 4,0%;
b) 6,0%;
c) 2,5%;
d) 5,04%;
e) 3,0%. 
24. Асосий капиталнинг амортизация нормаси 4,0% бўлса айланиш даври қанча вақтни 
ташкил қилади? 
а) 20 йил;
b) 25 йил;
c) 50 йил;
d) 30 йил;
e) 40 йил.