Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги денов тадбиркорлик ва педагогика институти

пировард маҳсулот – бу ишлаб чиқаришнинг 
барча технологик жараёнларидан ўтган ҳамда бевосита истеъмол учун мўлжалланган 
тайёр маҳсулотдир. 
Бундан кўринадики, жамият аъзоларини ишлаб чиқаришнинг умумий натижадан кўра 
кўпроқ ишлаб чиқаришнинг пировард натижалари қизиқтиради. 
Ишлаб чиқаришнинг пировард натижаси бўлиб такрорий ҳисобни ўз ичига 
олмаган, жамият аъзоларининг эҳтиёжларини бевосита қондиришга мўлжалланган 
тайёр маҳсулотлар ва хизматлар ҳисобланади. 
Шунга кўра, кўпинча ижтимоий ишлаб 
чиқаришнинг пировард натижаси сифатида ялпи ички маҳсулот, соф ички маҳсулот (миллий 
даромад) ва бошқаларни кўрсатиш мумкин. 
Мамлакатимиз мустақилликка эришгандан 
кейин (1993 йилдан бошлаб) миллий ҳисоблар тизими жорий қилинди ва бунга асосан 

---

“Иқтисодиёт назарияси" фани
 
Ўқув-услубий мажмуа
 
22 
 
яратилган махсулот ялпи ички махсулот (ЯИМ) деб аталиб, шу шаклда ҳисобга олина 
бошланди. 
Ялпи ички махсулот деб мамлакатда йил давомида яратилган, бевосита 
истеъмолчиларга етказиладиган тайёр махсулотга айтилади. 
Яратилган ялпи ички маҳсулотдан истеъмол қилинган ишлаб чиқариш 
воситалари қиймати (амортизация ажратмалари) чегириб ташланса, қолган қисми соф 
ички маҳсулот дейилади. 
Демак, соф маҳсулот бевосита ишлаб чиқариш ва хизмат 
кўрсатишда банд бўлган менежерлар, ишчилар, деҳқонлар ва мухандислар, техник ходимлар 
ва бошқаларнинг сарф қилинган жонли меҳнати билан яратилган зарурий ва қўшимча 
маҳсулотдан иборатдир. 
Зарурий маҳсулот деб ишчи ва хизматчилар иш вақтининг бир қисми бўлган 
зарурий иш вақтида зарурий меҳнат билан 
яратилган, ишчи кучини нормал ҳолатда